Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаты  О.К. Нарматованын билими тууралуу документтери жѳнүндѳ  Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин жана Кыргыз Республикасынын Улуттук коопсуздук мамлекеттик комитетинин маалыматтары жѳнүндѳ

Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум ѳткѳрүү боюнча борбордук комиссиясынын (мындан ары – КР БШК) 2021-жылдын 22-октябрындагы №710 чечими менен берилген документтердин негизинде, анын ичинде «Журналистика» кесиптиги боюнча 2017-жылы Жалал-Абад мамлекеттик университети (мындан ары – ЖАМУ) тарабынан берилген № УВ170038584 дипломдун нотариуста күбѳлѳндүрүлгѳн кѳчүрмѳсүнүн негизинде О.К. Нарматова «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынын тизмеси боюнча Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттыгына талапкер катары катталган.

КР БШКнын 2021-жылдын 15-декабрындагы №836 токтому менен О.К. Нарматова бирдиктүү шайлоо округу боюнча «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынан талапкерлердин тизмеси боюнча Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаты болуп шайланды деп таанылган.

КР БШКнын 2021-жылдын 28-декабрындагы №844 токтому менен О.К. Нарматова «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынан Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаты катары катталган.

2022-жылдын 19, 20-январында КР БШКга О.К. Нарматова тарабынан жогорку билими жѳнүндѳ ЖАМУнун дипломун мыйзамсыз алуу жѳнүндѳ маселе боюнча Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинен (мындан ары – КР ББжИМ) жана Кыргыз Республикасынын Улуттук коопсуздук мамлекеттик комитетинен (мындан ары - УКМК) маалымат келип түшкѳн (тиркелет).

2022-жылдын 20-январында КР БШКнын жыйынында ушул маселени кароодо аталган органдардын ѳкүлдѳрү жана О.К. Нарматова чакырылган. Жыйынга КР ББжИМ ѳкүлү – жогорку жана орто кесиптик билим берүү башкармалыгынын башкы адиси Д.К. Алибаева; УКМК ѳкүлү – ѳзгѳчѳ маанилүү иштер боюнча тергѳѳ тобунун жетекчиси улук майор Э.О. Алишеров жана О.К. Нарматованын ѳкүлү М.А. Ураимов катышты.

УКМКнын ѳкүлү Э.О. Алишеров 2021-жылдын 29-декабрында кылмыш иши козголгондугун, анын алкагында тергѳѳнүн жүрүшүндѳ ЖАМУда жогорку кесиптик билим алууда О.К. Нарматова тарабынан мыйзамдарды бузуу аныкталгандыгын билдирди.

КР ББжИМ маалыматы боюнча, О.К. Нарматованын жогорку билими жѳнүндѳ дипломду алышынын мыйзамдуулугун текшерүү максатында КР ББжИМ 2022-жылдын 15-январындагы №30/1 буйругу менен атайын комиссия түзүлгѳн, иштеринин жыйынтыгы боюнча комиссия 2017-жылы ЖАМУ тарабынан О.К. Нарматовага берилген диплом Кыргыз Республикасынын билим берүү жѳнүндѳ мыйзамын бузуу менен берилгендигин аныктаган.

Атап айтканда, КР ББжИМнын комиссиясы тарабынан О.К. Нарматова ЖАМУга журналистика факультетине тапшырууда кабыл алуунун эрежелери сакталбагандыгы, мурдагы билими жѳнүндѳ талап кылынуучу документтер жок болгондугу, жогорку кесиптик билим алуунун профилине орто кесиптик билиминин профилинин ылайык келүүсү боюнча талаптар сакталбагандыгы белгиленген.

«Билим берүү жѳнүндѳ» Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын 22-беренесине ылайык, «Тиешелүү багыттагы кесиптик орто билими бар адамдар тездетилген программалар боюнча кесиптик жогорку билим алышы мүмкүн».

Кыргыз Республикасынын Өкмѳтүнүн 2011-жылдын 27-майындагы №256 токтому менен бекитилген Кыргыз Республикасынын жогорку окуу жайларына кабыл алуунун тартиби жѳнүндѳ жобонунун 1.5. пунктуна ылайык, «Жождорго тездетилген программалар боюнча окутууга ар түрдүү деңгээлдердеги жогорку кесиптик билими жөнүндө мамлекеттик үлгүдөгү диплому бар адамдар кабыл алынат».

О.К. Нарматованын ѳкүлү М.А. Ураимов жыйында О.К. Нарматова атайын орто кесипти 2010-жылы «Бухгалтердик эсеп» кесиптиги боюнча Москвадагы бизнес колледжден алгандыгын маалымдады. Бирок О.К. Нарматованын аталган окуу жайын бүтүргѳндүгүн тастыктаган документтерди берүүгѳ мүмкүнчүлүгү жок экендигин билдирди.

УКМКнын ѳкүлү сурак жүргүзүүдѳ О.К. Нарматова ошол адистик боюнча Москва бизнес колледжинде окугандыгы тууралуу билдиргендигин тастыктады.

Минск шаарында 2013-жылдын 31-майында кол коюлган, Кыргыз Республикасынын Өкмѳтүнүн 2013-жылдын 22-ноябрындагы №634 токтому менен бекитилген, Евразия экономикалык шериктештигинде билим, илимий деңгээл жана илимий наам тууралуу документтерди ѳз ара таануу жана эквиваленттүүлүгү жѳнүндѳ макулдашуунун 5-беренесине ылайык «Кесиптик орто билими жѳнүндѳ диплом Тараптардын мамлекеттеринин ар биринде билим алуусун улантууда жана кесиптик иш менен алектенүү үчүн ошол документтерде кѳрсѳтүлгѳн адистигине (кесибине) жана/же квалификациясына ылайык Тараптар тарабынан эквиваленттүү (жарактуу) деп таанылат».

Мындан тышкары, КР ББжИМнын ѳкүлү Д.К.Алибаева «Жогорку жана орто кесиптик билим берүү чѳйрѳсүндѳ Кыргыз Республикасынын Өкмѳтүнүн айрым чечимдерине ѳзгѳртүүлѳрдү киргизүү жѳнүндѳ» Кыргыз Республикасынын Өкмѳтүнүн 2019-жылдын 30-декабрындагы №718 токтому кабыл алынганга чейин атайын кесиптик орто билимдин жана профили боюнча ага ылайык келген бакалаврларды жана кесиптик жогорку билимдин адистигин даярдоо багыттарынын тизмегин бекитүү жѳнүндѳ, КР ББжИМнын буйругу жыл сайын чыгарылып тургандыгын белгилеген, ага ылайык мурда алынган билимдин профилинен билим алууну улантууга, жогорку кесиптик билимден алынган профилге укуктук жактан ылайык келиши белгиленип турган.

КР ББжИМнын маалыматына ылайык, 2013-жылы колдонуудагы ББжИМнын буйругу боюнча «Бухгалтердик эсеп» адистиги боюнча кесиптик орто билимдин профили «Экономика», «Бизнес маалымат» жана «Бажы иши» адистиктери боюнча жогорку кесиптик билимдин багыттарына гана ылайык келген.

Баяндалгандардын негизинде, «Бухгалтердик эсеп» адистиги боюнча Москва бизнес колледжинин кесиптик орто билим жѳнүндѳ диплому «Журналистика» адистиги боюнча жогорку кесиптик билимдин профилине ылайык келбейт, бул ѳз кезегинде «Билим берүү жѳнүндѳ Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын, жогоруда аталган жоболордун жана буйруктардын талаптарын бузуу болуп саналат, демек О.К. Нарматованын ЖАМУга тапшыруусу жана жогорку кесиптик билими жѳнүндѳ тездетилген программада диплом алуусу үчүн негиз боло алмак эмес.

УКМКнын маалыматы боюнча, корутунду аттестациялоону кошуп алганда бир катар семестрлер боюнча аттестациялоо учурунда О.К. Нарматова КР аймагынан сырткары жүргѳн, бул Кыргыз Республикасынын Өкмѳтүнүн 2014-жылдын 26-июнундагы №354 токтому менен бекитилген, билим берүү программаларын ишке ашырууда аралыктан билим берүү технологияларын колдонуунун тартибинин 20-пунктунун «Билим берүү уюму тарабынан окугандарды аралыктык аттестациялоо жана бүтүрүүчүлөрдү милдеттүү жыйынтыктоочу аттестациялоо окугандын ѳзүнүн милдеттүү катышуусу менен жүзөгө ашырылат» деген талаптарын бузуу болуп саналат

ББжИМнын комиссиясынын текшерүүсүнүн алкагында ошондой эле билим берүү тууралуу мыйзамдардын башка одоно бузулушу аныкталган, натыйжада комиссиянын корутундусунун негизинде, ЖАМУнун ректору тарабынан О.К. Нарматовага «Журналист» квалификациясын ыйгаруу жѳнүндѳ 2017-жылдын 14-апрелиндеги Мамлекеттик аттестациялоо комиссиясынын токтомун жокко чыгаруу, 2017-жылдын 5-июлунда катоо №8763 О.К. Нарматовага берилген жогорку билими жѳнүндѳ № УВ170038584 дипломду чакыртып алуу тууралуу 2022-жылдын 19-январындагы № 6/163 буйругу чыгарылган.

«Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жѳнүндѳ» Кыргыз Респрубликасынын конституциялык Мыйзамынын (мындан ары – конституциялык Мыйзам) 59-беренесине ылайык «Шайлоо күнүнө карата 25 жашка толгон, шайлоого укугу бар, жогорку кесиптик билими бар Кыргыз Республикасынын жараны Жогорку Кеңештин депутаты болуп шайлана алат».

Конституциялык Мыйзамдын 59-беренесине ылайык: «Шайлоо күнүнө карата 25 жашка толгон, шайлоого укугу бар, жогорку кесиптик билими бар Кыргыз Республикасынын жараны Жогорку Кеңештин депутаты болуп шайлана алат.».

Конституциялык Мыйзамдын 61-беренесинин 1-бѳлүгүнүн 2 жана 3-пункттарына ылайык талапкерлердин тизмесин каттоо үчүн Борбордук шайлоо комиссиясына «талапкерлердин тизмесине киргизилген ар бир талапкер тарабынан толтурулган, өмүр баянын жана башка маалыматтарды көрсөтүү менен талапкер жөнүндө маалыматтардын атайын формаларын, паспортунун көчүрмөсүн, жогорку кесиптик билим жөнүндө документтин нотариалдык түрдө күбөлөндүрүлгөн көчүрмөсүн, иштеген же окуган жеринен маалымдаманы, башка мамлекеттин жарандыгы жок экендиги жөнүндө, соттолгондук жөнүндө маалыматтарды, чет мамлекеттин жарандыгы (ошондой эле мурдагы жарандыктары, башка жарандыктары) бар же жок экендиги жагынан жекече маалыматтарын иштетүүгө жазуу жүзүндө макулдугун» берет.

Конституциялык Мыйзамдын 46-беренесинин 1-бѳлүгүнѳ ылайык «Шайланган талапкердин каттоосу, талапкер өзүнүн пассивдүү шайлоо укугу жок экени тууралуу маалыматтарды жашырып койгонунун, анын ичинде талапкердин мыйзамда белгиленген тартипте алып салынбаган же жоюлбаган соттолгондугу же ушул конституциялык Мыйзамдын 3-беренесинин 4-бөлүгүндө каралган жагдайлардын бар экени жөнүндө, ага карата соттун айыптоо өкүмү күчүнө киргени жөнүндө, Кыргыз Республикасынын жарандыгынан чыкканы же жоготкону жөнүндө, башка мамлекеттин жарандыгына таандыгы жөнүндө, колдонуудагы мыйзамдарда белгиленген негиздерде анын башка пассивдүү шайлоо укугу жок экени тууралуу маалыматтар талапкер тарабынан жашырган фактылары далилденген учурларда, ошондой эле талапкер каза болгон учурда, Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан жокко чыгарылат».

Жогорку кесиптик билим алуунун тартиби жѳнүндѳ мыйзамдарды бузгандыгына байланыштуу 2017-жылдын 5-июлунда катоо №8763 О.К. Нарматовага берилген жогорку билими жѳнүндѳ №УВ170038584 дипломду чакыртып алуу тууралуу КР ББжИМ ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдын маалыматынын негизинде, «Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жѳнүндѳ» Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын 46-беренесинин 1-бѳлүгүнѳ, 59, 61-беренелерине ылайык, «Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум ѳткѳрүү боюнча борбордук комиссиясы жѳнүндѳ» Кыргыз Респрубликасынын конституциялык Мыйзамынын 4, 8-беренелерин жетекчиликке алып,

Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум ѳткѳрүү боюнча борбордук комиссиясы

ТОКТОМ КЫЛАТ:

1. О.К. Нарматованын катоосу жокко чыгарылсын жана ал КР БШКнын 2021-жылдын 22-октябрындагы №710 чечими менен катталган «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынан Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттыгына талапкердин тизмесинен алып салынсын.

2. «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынан талапкер О.К. Нарматованы «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынан бирдиктүү шайлоо округу боюнча Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттыгына шайланды деп таануу бѳлүгүндѳ КР БШКнын 2021-жылдын 15-декабрындагы №836 токтомунун 7- пункту жокко чыгарылсын.

3. О.К. Нарматованы «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынан бирдиктүү шайлоо округу боюнча Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаты катары каттоо бѳлүгүндѳ КР БШКнын 2021-жылдын 28-декабрындагы №844 токтому жокко чыгарылсын.

4. Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаты Нарматова Орозайым Кочконбаеванын күбѳлүгү анык эмес деп таанылсын.

5. Бул токтом «Эркин Тоо» газетасына жана Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум ѳткѳрүү боюнча борбордук комиссиясынын расмий сайтына жарыялансын.

6. Бул токтомдун кѳчүрмѳсү Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешине жѳнѳтүлсүн.

7. Бул токтомдун аткарылышын контролдоо Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум ѳткѳрүү боюнча борбордук комиссиясынын тѳрагасынын орун басары Т. Шайназаровго жүктѳлсүн.

ТӨРАГА Н. ШАЙЛДАБЕКОВА

Бишкек ш., 2022-жылдын 20-январы

№ 4