Бүгүн, 14-октябрда Борбордук шайлоо комиссиясында “Кыргызстанда шайлоо учурунда социалдык тармактарга мониторинг жүргүзүү” деген темада семинар болуп ѳттү. Бул иш-чара Гуманитардык диалог борбору (Швейцария) менен биргеликте уюштурулуп, шайлоо өнөктүгүндѳ глобалдык социалдык тармактардын глобалдык платформаларын колдонууну талкуулоого багытталган жолугушуулардын бир бөлүгү болду.

Семинарга жергиликтүү кеңештердин депутаттарын шайлоого катышып жаткан саясий партиялардын өкүлдөрү, медиа-эксперттер, массалык маалымат каражаттарынын, жарандык коомдун, эл аралык уюмдардын өкүлдөрү, ошондой эле шайлоо мыйзамдары жана процесси жаатындагы адистер катышты.

«Практика көрсөткөндөй, социалдык тармактар ​​бүгүнкү күндө коомчулукту маалымдоо үчүн негизги каналдардын бири болуп саналат жана көп учурда ар кандай топтордун позитивдүү сыяктуу эле, тилекке каршы, терс жагдайдагы максаттарына жетүү үчүн курал катары колдонулуп келет. Ушуга байланыштуу Борбордук шайлоо комиссиясы талапкерлерди, партияларды, блогерлерди социалдык тармактар аркылуу жарандарга шайлоону ѳткѳрүүнүн тартиби, талапкерлер, добуш берүүнүн жыйынтыктары тууралуу анык, ѳз учурунда жана толук маалымат берүүгѳ кѳмѳктѳшүү үчүн социалдык тармактарда жүрүм-турумдун негизги эрежелерин аныктоого жана аларды сактоо боюнча өз ара милдеттенмелерди алууга чакырат», - деп белгиледи Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасы Н.Шайлдабекова.

Семинардын жүрүшүндө Гуманитардык диалог борборунун эл аралык эксперттери социалдык тармактарда үгүт жүргүзүүнүн мүмкүнчүлүктөрү жана тобокелдиктери тууралуу өз тажрыйбасы жана билгендери менен ой бөлүшүштү. Шайлоо программаларын илгерилетүү үчүн санариптик платформаларды колдонуунун негизги аспектилерине, ошондой эле интернет айдыңында дезинформациядан жана манипуляциядан коргонуу жолдоруна өзгөчө көңүл бурулду.

Өзүнүн презентациясында Гуманитардык диалог борборунун социалдык тармактар ​​жана конфликтердин – санариптик конфликтердин ортомчулугу боюнча эксперти Сандра Петрович (Sandra Petrovic) шайлоо учурунда социалдык тармактарга байланыштуу мүмкүнчүлүктөр жана негизги тобокелдиктер тууралуу, ошондой эле диалог, маалыматты ѳз учурунда аныктоо жана башка ыкмалар бул коркунучтарды четтеттүүгѳ кантип жардам берери жѳнүндѳ бяндады.

БШКнын мүчөсү, БШКнын маалымат жана үгүт эрежелери боюнча жумушчу тобунун жетекчиси Узарбек Жылкыбаев Facebook платформасындагы (www.facebook.com/ads/library/report) саясий жарнак китепканасынын иши тууралуу маалымат берди. Бул саясий жарнаманын алкагында социалдык тармактардын кыргызстандык колдонуучулары тарабынан жарыяланган билдирүүлөргө мониторинг жүргүзүү үчүн жакшы негиз болуп саналат.

Семинардын маанилүү жыйынтыгы Бишкек шаары боюнча шаардык кеңештин депутаттарын шайлоого катталган жети саясий партиянын алтоосу тарабынан Меморандумга кол коюлушу болду. Меморандум партиялардын шайлоо өнөктүгүн ѳткѳрүү, анын ичинде социалдык тармактарда өткөрүү эрежелерин сактоо боюнча милдеттерин белгилейт.

Ошентип, социалдык тармактарда талапкерлер жана алардын тарапшатары Меморандумга ылайык тѳмѳндѳгүлѳргѳ милдеттенет:

• социалдык түйүндөрдө чыныгы жана расмий аккаунттарды гана колдонууга, өз талапкерлерин жарнамалоо үчүн фейк аккаунттарды же жасалма тармактарды колдонуудан алыс болууга, ошондой эле шайлоо процессине ишенимди адаштырган же бүлүндүрүүгѳ алып келген аракеттерге жол бербѳѳгѳ;

• башка талапкерлердин ар-намысына жана кадыр-баркына, саясий партиялардын ишкердик беделине шек келтирүүчү, атайылап жалган маалыматтарга негизделген басылмаларды таркатпоого;

• социалдык тармактар ​​аркылуу зордук-зомбулукка чакырыктарды, социалдык араздашууну пайда кылуу коркунучун, ошондой эле коомдук тартипти дестабилдештирүүчү башка билдирүүлөрдү жана маалыматтарды камтыган үгүт материалдарын жана маалыматтык материалдарды, анын ичинде анонимдүү түрдө таратуудан алыс болууга;

• саясый оппоненттер жана шайлоо процесси тууралуу жалган маалыматтарды таркатпоого, ошондой эле интернетке жарыялоодон мурда бардык маалыматтардын тууралыгын кылдаттык менен текшерүүгѳ.

Меморандумдун жоболорун ишке ашыруу үчүн шайлоо учурунда социалдык тармактарга мониторинг жүргүзүү боюнча Кеңешти түзүү чечими кабыл алынды, анын курамына ЖМК өкүлдөрү, журналисттик бирикмелер, медиа уюмдар, блоггерлер жана эксперттер кирет.

Семинардын катышуучулары үчүн Гуманитардык диалог борборунун санариптик конфликтер ​​департаментинин директорунун орун басары Мод Моррисон (Maude Morrison) шайлоо учурунда социалдык тармактарга мониторинг жүргүзүү усулдарынын эл аралык практикасына маалымдама берди.

Мониторинг боюнча кеңеш социалдык түйүндөрдө үгүт жүргүзүү боюнча меморандумдун жоболорун бузуу фактылары болгон учурда аларды карап чыгып, өз сунуштарын БШКнын маалымат жана үгүт жүргүзүү эрежелери боюнча жумушчу тобуна жөнөтөт.

      Гуманитардык диалог борбору (Швейцария) эл аралык профилдүү аянтчалардагы белгилүү уюм, ал тынчтык орнотуу чөйрөсүндө иш алып барган, коомдук эмес дипломатия, ортомчулук аркылуу чыр-чатакты жөнгө салууга көмөктөшүү жаатында иштеген, ошондой эле санариптик конфликтер деп аталган чөйрөдө чоң тажрыйбага ээ уюм болуп саналат.