Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы 3-сентябрдагы жыйынында талапкерлерди көрсөтүүнүн жол-жобосу бузулгандыгына байланыштууу "Бүтүн Кыргызстан" саясий партиясы тарабынан көрсөтүлгөн КРнын ЖКнин депутаттыгына талапкерлердин тизмесин каттоодон баш тартуу жөнүндө чечим кабыл алды.

КРнын БШКнын чечиминде төмөнкүлөр айтылат:

2020-жылдын 24-августунда Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясына (мындан ары – Борбордук шайлоо комиссиясы)  «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынын ыйгарым укуктуу ѳкүлү тарабынан аталган саясий партиянын  талапкерлеринин тизмесин каттоо үчүн документтер берилген.

«Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө» Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын (мындан ары – конституциялык Мыйзам) 61-беренесинин 3-бѳлүгүнѳ ылайык Борбордук шайлоо комиссиясы документтерди кабыл алган күндөн тартып 10 календардык күндүн ичинде талапкерлердин тизмесин көрсөтүү тартибинин конституциялык Мыйзамдын талаптарына ылайыктуулугун текшерет жана талапкерлердин тизмесин каттоону жүзөгө ашырат же каттоодон баш тартуу тууралуу жүйөлүү чечим чыгарат.

Каттоо үчүн берилген документтерди текшерүү процессинде  2020-жылдын 28-августунда Борбордук шайлоо комиссиясына берилген талапкерлердин тизмеси саясий партиянын съездинде добуш берилген талапкерлердин тизмесине ылайык келбегендигине байланыштуу «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынан талапкерлердин тизмесин каттоодон баш тартуу тууралуу арыз Борбордук шайлоо комиссиясына келип түшкѳн.

Бул кайрылууну толук жана ар тараптуу карап чыгуу жана баяндалган жүйөлөрдү тактоо үчүн текшерүү жүргүзүү учурунда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоодо саясий партиялардан документтерди алуу боюнча Борбордук шайлоо комиссиясынын Жумушчу тобу тарабынан «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынан кошумча материалдар жана «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынын съездинин көрмө жазылмасы суратылды.

«Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынан материалдарды жана көрмө жазууну изилдөөдө талапкерлердин тизмесин көрсөтүү тартиби сакталбагандыгы аныкталды. 2020-жылдын 2-сентябрында Борбордук шайлоо комиссиясынын жыйналышында Жумушчу топ белгилеген талапкерлердин тизмесин көрсөтүү тартибин бузуулар ырасталды.

Конституциялык мыйзамдын 60-беренесинин 2-бѳлүгүнѳ ылайык талапкерлердин тизмесин көрсөтүү жөнүндө чечим саясий партиянын съездинде жашыруун добуш берүү менен кабыл алынат. Конституциялык мыйзамдын 60-беренесинин 5-бѳлүгүндө кол тамга жана саясий партиянын мөөрү менен күбөлөндүрүлгөн саясий партия тарабынан көрсөтүлгөн талапкерлердин тизмеси Борбордук шайлоо комиссиясына берилери белгиленген.

«Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясы тарабынан Борбордук шайлоо комиссиясына берилген документтерден белгилүү болгондой 2020-жылдын 19-августунда «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынын кезексиз 13-съезди болуп ѳтүп, анда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттыгына талапкерлердин 120 адам санындагы тизмеси бекитилген.

Бирок, «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясы тарабынан берилген материалдардан жана көрмө жазылмадан Борбордук шайлоо комиссиясына каттоо үчүн кийинчерээк берилген талапкерлердин тизмеси “Бүтүн Кыргызстан” саясий партиясынын съездинде кѳрсѳтүлгѳн жана ага съезддин делегаттары добуш берген талапкерлердин тизмесине ылайык келбегендиги аныкталды. Съездде жүргүзүлгөн көрмө жазылмадан белгилүү болгондой фамилиялары үн чыгарып окулган жана добушка коюлган Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттыгына айрым талапкерлер кийинчерээк талапкерлердин тизмеси бекитилгенден кийин алынып салынган, алардын ордуна башка адамдар киргизилген  жана Борбордук шайлоо комиссиясына депутаттыкка талапкерлердин өзгөртүлгөн тизмеси берилген. Ошол эле учурда берилген тизмеге кошумча киргизилген талапкерлер съездде бекитилген эмес.

Мындан тышкары, «Бүтүн Кыргызстан» саясий берген көрмө жазылманы иликтѳѳнүн жүрүшүндѳ партиянын съездин ѳткѳрүүдѳ добуш берүүнүн жол-жоболорунун талаптары бузулган – съезддин делегаттарына жашыруун добуш берүү камсыз кылынбаган жагдайлар  орун алгандыгы аныкталды. Алсак, добуш берүүчүнүн эрк-ниетин билдирүүсүнүн купуялуулугун камсыз кылууга тийиш болгон добуш берүү үчүн кабиналар же атайын жабдылган жайлар жок болгон. Делегаттар шайлоо бюллетендерин ачык эле толтурушкан жана башка делегат толтурган  бюллетендин мазмунун көрүү мүмкүнчүлүктөрү болгон. Мында добуш бергендер катышып олтургандар добуш берген делегаттын эрк-ниетин билдирүүсүнүн натыйжасын кѳрүп тургандай шартта добуш берүү үчүн тунук урнага ташташкан. Бул жагдай добуш берүүнүн жол-жобосун съезддин делегатынын эрк-ниетин билдирүүсүнө контролду жана добуш берүүнүн натыйжасына таасир этүүнү камсыздагандай жүргүзүүгө мүмкүнчүлүк берет.

Баяндалган жагдайлар «Бүтүн Кыргызстан» саясий партиясынын съездин ѳткѳрүүнүн жүрүшүндѳ талапкерлердин тизмесин кѳрсѳтүү жана добуш берүү тартибин сактоо бѳлүгүндѳ шайлоо мыйзамдарынын ченемдерин одоно бузуулар орун алгандыгын айгинелейт.

Конституциялык мыйзамдын 61-беренесинин 7-бѳлүгүнѳ ылайык съездде талапкерлерди кѳрсѳтүү жана бекитүү тартибин сактабоо талапкерлердин тизмесин каттоодон баш тартуу үчүн негиз болуп саналат. 

КР БШК маалымат бөлүмү