15-апрелде парламенттик шайлоону өткөргөн Корея Республикасынын Улуттук шайлоо комиссиясы (NEC ROK) Бүткүл дүйнөлүк шайлоо органдарынын ассоциациясы (A-WEB) тарабынан Эл аралык демократия жана шайлоого көмөк көрсөтүү институту (International IDEA) менен биргеликте 3-июнда уюштурган вебинарда COVID-19 пандемиясы мезгилинде шайлоону уюштуруудагы тажрыйба жөнүндө айтып берди.

Вебинарга Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын кызматкерлери катышты. Белгилей кетсек, Кыргызстанда мыйзамдарга ылайык, 2020-жылы Жогорку Кеңешке жана 30 жергиликтүү кеңештерге, анын ичинде Ош, Майлуу-Суу, Каракол, Токмок жана Балыкчы шаарларынын кеңештеринде шайлоо өтүүгө тийиш.

Онлайн-семинарга ошондой эле Боливиянын шайлоо сотунун президенти Сальвадор Ромеро жана Колумбиянын Улуттук шайлоо кеңешинин төрагасы Александр Вега Роча  катышты.

Өзүнүн чыгып сүйлөгөн сөзүндө A-WEBтин башкы катчысы Джунхён Чо шайлоолор демократиянын негизи экендигин, ошондуктан шайлоо эпидемия учурунда да өткөрүлүшү зарыл экендигин белгиледи. «COVID-19 бүтүндой адамзатка таасирин тийгизди жана шайлоо чөйрөсү четте калбайт, анткени дүйнө жүзүндөгү көптөгөн шайлоолор убактылуу токтотулуп, атүгүл жокко чыгарылды. Мени, A-WEBтин башкы катчысы катары, шайлоо өткөрүү органдары туш болгон кыйынчылыктар тынчсыздандырат. Бүгүнкү семинардын максаты - көйгөйлөрдү аныктоо жана аларды биргелешип чечүүнүн жолдорун табуу. Кореянын Борбордук шайлоо комиссиясы шайлоону апрель айында өткөрдү жана мен алардын тажрыйбасы шайлоолорду уюштуруучулары үчүн баалуу болот деп эсептеймин», - деди ал.

Түштүк Кореянын Улуттук шайлоо комиссиясынын өкүлдөрү Йосуп Юн, Юнки Чо, Джоо Хён Лим жалпы улуттук парламенттик шайлоону уюштурууда жана өткөрүүдө превентивдүү чаралары жөнүндө кеңири айтып беришти. Алардын айтымында, 2020-жылдын 15-апрели өлкө боюнча атайын дем алыш күнү деп жарыяланган. Бийлик добуш берүүнү уюштуруу үчүн 550 миң адамды ишке тарткан. Алар 14000 шайлоо участкаларын дезинфекциялап, шайлоочуларга социалдык аралыкты сактоо үчүн жерге белгилерди чийишти.

«Адамдар шайлоо участокторуна беткап жана кол кап кийип келишкен. Жеке коргонуу каражаттары жокторго кире бериштен беткап менен кол кап берилген. Кабиналарга кезек күтүп туруу учурунда бир метрден кем эмес аралыкты сактоо талабы коюлду. Кире бериште келген шайлоочулардын колдоруна дезинфектор менен вируска каршы суюктук чачып, дене табын ченешти. Эгерде кимдир бирөөнүн дене табы 37,5 градустан жогору болсо, анда андай адамдар өзүнчө кабинага киргизилди. Кабиналар ар бир келген адамдан кийин дезинфекцияланды», - деди Корея Республикасынын шайлоо комиссиясынын өкүлү.

Мөөнөтүнөн мурда добуш берүү, анын ичинде почта аркылуу добуш берүү уюштурулган. Бир нече күн бою добуш берүүгөө мүмкүндүк болду. Бул укуктан бардык шайлоочулардын чейрегинен көбү пайдаланышты.

Карантинде болгондор, бирок жеке добуш берүү ниетин билдиргендердин бардыгы шайлоо участокторуна санитардык шарттарды бекем сактоо менен келип, добуш бере алышты. Алар атайын тутум аркылуу каттоодон өтүп, чыгууга уруксат алуу менен, GPS күйүп турган кол телефонду алып жүрүү милдеттүү болушкан.

Аларга шайлоо күнү саат 17:20дан 19.00гө чейин гана үйлөрүнөн чыгууга мүмкүндүк болгон. Коомдук транспортту колдонууга тыюу салынгандыгынан алар жөө же өз авто унаалары менен бара алышкан. Андай шайлоочулар үйүнө кайтып келгенде, саламаттыкты сактоо системасынын өкүлдөрүн чакырууга туура келген, болбосо полиция аларды издей баштамак. Оорулуу адамдар менен байланышкан адамдар үчүн шайлоо үкөктөрүнө бюллетендерди коргоочу костюмдарды кийген шайлоо комиссиясынын мүчөлөрү салышкан.

COVID-19 оорусу тастыкталган шайлоочулар үчүн өзүнчө участоктор түзүлгөн. Алар ооруканалардын жанына жайгаштырылган.

Шайлоого катышкан партиялар ар түрдүү үгүт иштерин жүргүзүштү. Алар жеке визиттик карточкаларын таратып, плакаттарды илишти, дебаттарга катышып, социалдык тармактарда иштешти.

«Добуш берүү адаттагыдан көп убакытты жана күч аракеттерди талап кылгандыгына карабастан, шайлоочулар демократия үчүн аркандай ыңгайсыздыктарга даяр болушту. Андыктан шайлоого келишкендердин саны акыркы 28 жылдын ичинде эң жогору болду. Шайлоонун коопсуз өткөндүгүнө эки жумадан кийин баа берилиши мүмкүн эле. Ушул убакыт аралыгында өлкө боюнча 14төн ашпаган оорулуу аныкталган», - деп билдиришти Түштүк Кореянын Улуттук шайлоо комиссиясынын өкүлдөрү.

Видео – Covid-19 пандемиясынын убагында Корея Республикасынын шайлоону уюштуруу тажрыйбасы боюнча вебинар 

Видео -  Пандемия убагында Түштүк Кореяда шайлоо кандай өттү