2024-жылдын 28-августунда Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы менен Сузак райондук мамлекеттик администрациясы 22-сентябрга дайындалган №13 Сузак бир мандаттуу шайлоо округу боюнча Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутатын мөөнөтүнөн мурда шайлоону даярдоо жана өткөрүү боюнча штабдын жыйынын өткөрдү.

Жыйынга КР БШКнын тѳрагасы Н.Шайлдабекова, БШК мүчѳсү К.Маматов, Кыргыз Республикасынын Президентинин Жалал-Абад облусундагы ыйгарым укуктуу өкүлүнүн орун басары М.Сыдыков, Сузак районунун акими Б.Сыдыкназаров, Сузак округдук шайлоо комиссиясынын төрагасы Г.Сапарова, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын жетекчилери, прокуратуранын жана укук коргоо органдарынын өкүлдөрү катышты.

Кыргыз Республикасынын Президентинин 2024-жылдын 24-июлундагы Жарлыгына ылайык, №13 Сузак бир мандаттуу шайлоо округу боюнча Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутатын мөөнөтүнөн мурда шайлоо 2024-жылдын 22-сентябрына дайындалган.

КР БШКнын төрагасы мыйзамдарга ылайык, кайра шайлоонун мөөнөтү үчтөн бирге кыскарганын, башкача айтканда, шайлоо эки айдын ичинде өткөрүлөрүн билдирди. 7-чакырылыштагы Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутатын мөөнөтүнөн мурда шайлоону өткөрүүгө байланыштуу 2021-жылы Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоодо бекитилген шайлоо округунун схемасында жана чек арасында өткөрүлөт.

Талапкерлерди каттоо 2024-жылдын 25-августунда аяктаган. Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутатын мөөнөтүнөн мурда шайлоого катышуу ниетин билдирип бардыгы болуп 15 талапкер арыз берген. алардын ичинен 9 талапкер катталган. Талапкерлер жана шайлоо программасы тууралуу маалыматтар шайлоо участкаларында илинет, ошондой эле «Талапкер» маалымат ресурсуна да жайгаштырылат.

2-сентябрда эң активдүү фаза – 2024-жылдын 21-сентябрында саат 8:00дө аяктай турган үгүт кампаниясы башталат. Талапкерлердин теледебаттары жана жекече чыгып сүйлөѳлѳрү Жалал-Абад УТРКдан көрсөтүлөт.

Н.Шайлдабекова баса белгилегендей, Кыргыз Республикасынын конституциялык мыйзамына ылайык, Борбордук шайлоо комиссиясы шайлоолорду жана референдумдарды даярдоо жана өткөрүү боюнча мамлекеттик органдардын жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын ишин координациялайт. Буга байланыштуу шайлоого даярдыктын ар бир этабында тиешелүү органдардын милдеттери айтылды.

Шайлоону уюштурууга Сузак округдук комиссиянын 12 мүчөсү жана 81 участкалык комиссиянын 1004 мүчөсү катышууда.

Жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарына талапкерлердин үгүт материалдарын стенддерге көрсөтүү үчүн ар бир шайлоо участогунда атайын орундарды бөлүп, жабдуу тапшырылды.

Ооруканаларда, аскер бөлүктөрүндө кызмат өтөп жаткан жана Ички иштер министрлигинин убактылуу кармоочу жайларында турган жарандарга тандоо шарттарын камсыз кылууга өзүнчө көңүл буруу сунушталды.

Үгүт иштерин жүргүзүү үчүн мамлекеттик органдар жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары жолугушуулар үчүн жайларды берүүгө жана талапкерлерге шайлоочулар менен жолугушууларды уюштурууга көмөк көрсөтүүгө милдеттүү.

БШКнын төрагасы шайлоо процессинин бардык катышуучулары тарабынан шайлоо мыйзамдарын сактоонун маанилүүлүгүн жана Кыргыз Республикасынын шайлоо жөнүндө мыйзамдарын бузгандыгы үчүн жоопкерчиликтин бар экендиги тууралуу белгиледи, ошондой эле мамлекеттик органдарды талапкерлердин бирдей укуктарын камсыз кылуу менен, Сузак районунан Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешине татыктуу өкүлдү шайлоодо бейтарап, адилет позицияны карманууга чакырды.

Сузак районунун акими шайлоону ачык-айкын өткөрүүгө жергиликтүү мамлекеттик органдар жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары өз салымдарын кошоорун билдирди.

Кеңири маалымат ѳнѳктүгүн жүргүзүү аркылуу шайлоочулардын катышуусун арттырууга өзгөчө көңүл бурулду.

Төрага белгилегендей, бардык талапкерлерге карата мыйзамдарды бир түрдүү колдонуу, кандайдыр бир тандоочулукту алып салуу боюнча чараларды көрүү зарыл.

Өз кезегинде Ыкчам чара көрүү координациялык тобунун (ЫЧКТ) иши белгиленди, ал даттануулар келип түшкөндө аларды укук коргоо органдарына же шайлоо комиссияларына жөнөтүп, алар болсо ѳз компетенциясынын чектеринде келип түшкөн даттанууларды карайт, бул кайталоону кыскартуугѳ кѳмѳктѳшүп, ошондой эле комиссия ѳз компетенциясынын чектеринде даттанууларды карап, чечим кабыл алуусуна жардам берет.

Жыйындын катышуучулары Сузак аймактык округунда алдыдагы шайлоо жакшы өтөөрүнө жана шайлоо мезгилиндеги мыйзам бузууларга ыкчам чара көрүү жана жарандарды маалымдоо укук коргоо органдарынын ѳз ара аракеттенүүсүнүн жоболоруна жана белгиленген алгоритмине ылайык ишке ашарына ишеним билдиришти.

Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутатын шайлоону даярдоо маселеси менен бирге, Борбордук шайлоо комиссиясы административдик-аймактык реформанын алкагында Сузак районундагы административдик-аймактык бирдиктердин чек аралары өзгөртүлүп, жаңы кеңештерди шайлоолор 2024-жылдын ноябрь айына пландаштырылган белгиледи.

Ушуга байланыштуу Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинети калкты каттоо, жер ресурстарын башкаруу (кадастр) жана статистика чөйрөсүндөгү мамлекеттик органдарга калкты каттоо тутумдарына, административдик-аймактык чек араларга, даректик реестрге ж.б.бардык зарыл өзгөртүүлөрдү киргизүү, ААРга байланыштуу мүмкүн болушунча тезирээк бардык маалыматтарды тактоону аяктоо зарылдыгы боюнча тапшырмаларды берди.

Жаңы шайлоо округдарын түзүүдө бирдей шайлоо укуктарынын принцибине, тактап айтканда, депутаттар шайлоочулардын болжол менен бирдей санынан (15% дан ашык эмес четтөө менен, ал эми алыскы жана жетүүгѳ оор болгон аймактарда 20%дан ашпаган) шайланууга тийиш деген принципти сактоо зарыл – округдар бирдиктүү аймакты түзүшү керек.

БШК мурда маалымдагандай, сентябрь айында кеңештердин таркатылышы күтүлүүдө, ал эми жергиликтүү кеңештердин депутаттарын шайлоо 2024-жылдын 17-ноябрына дайындалышы мүмкүн.

Шайлоо округдары калкты каттоо, жер ресурстарын башкаруу чөйрөсүндөгү ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдар жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары тарабынан берилген маалыматтардын негизинде түзүлөт.

Буга байланыштуу Сузак районунда ААРге чейин 11 айыл аймагы жана 1 шаар болсо, ААРдын натыйжасында 8 айыл аймагына жана 1 шаарга бириктирилген.

Учурда Сузак районунда калктын саны 275 582 адам, шайлоочулардын саны (18 жаштан жогоркулар) 149 553 жаранды түзөт.

Ошого жараша райондо реформага чейинки 354 мандаттын ордуна жалпысынан 249 депутат болот. Ошол эле учурда мандаттын 30% кем эмеси аял депутаттар үчүн резервге алынат.