Бүткүл дүйнөлүк шайлоо күнү
01 февраля 2024
Жыл сайын февраль айынын биринчи бейшембисинде дүйнѳнүн бардык өлкөлөрү 2005-жылы Венгрияда шайлоо органдарынын кесиптик майрамы катары белгиленген Бүткүл дүйнөлүк шайлоо күнүн белгилешет.
Шайлоо -- уникалдуу процесс. Дал ушул шайлоо аркылуу ар бир жаран өзүнүн келечегин, кандай коомдо жашап, кантип өнүгүүсүн тандайт.
Кыргыз Республикасынын Конституциясында демократиялык шайлоонун бардык стандарттары белгиленгген. Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 2-беренесине ылайык шайлоо Кыргыз Республикасынын жаранынын шайлоо жана шайлануу укугун эркин жүзөгө ашыруусуна негизделет.
Демократиялык мамлекетте жарандар шайлоо аркылуу өлкөнү башкаруу укугун ишенип беришкен мамлекеттик органдардын ишинин натыйжалуулугу жана туруктуулугу шайлануучу органдардын легитимдүүлүгүнѳ жараша болот.
Өткѳндѳрдүн сабактарды эске алуу менен 2020-жылдан кийин мыйзамда тыюу салынган финансылык, административдик жана башка ресурстарды колдонуу аркылуу шайлоочулардын тандоо эркиндигине таасир этүүгө тыюу салган конституциялык норма бекемделди.
Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 1-беренесине ылайык, эл эгемендүүлүктүн ээси жана мамлекеттик бийликтин бирден-бир булагы болуп саналат.
Шайлоо элдик бийликти ишке ашыруунун жана коомдук пикирди билдирүүнүн, мамлекеттик механизмдин иштеп турушунун туруктуулугун жана натыйжалуулугун камсыз кылган негизги ѳбѳлгѳлѳрдүн бири болуп саналат.
Таза, акыйкат жана атаандаштыкта ѳткѳн шайлоо аркылуу түзүлгөн бийлик бекем жана шайлоочулардын ишенимине ээ болору шексиз.
Кыргыз Республикасында шайлоо реформасын жүзѳгѳ ашыруу жүрүп жатат. Шайлоонун аныктыгы, айкындуулугу, атаандашуунун жогорулашы, шайлоонун инклюзивдүүлүк деңгээли, жарандардын эркин билдирүүсү үчүн укуктук жана практикалык шарттардын жакшырышы шайлоо системасын реформалоонун азыркы этабынын негизги жетишкендиктеринен болуп саналат.
Шайлоо жѳнүндѳ мыйзамдарды, шайлоо технологияларын өркүндөтүү, жарандардын маалымдуулугун, укуктук жана электроалдык маданиятын жогорулатуу боюнча иштер улантылууда.
Кыргызстандын шайлоо практикасы жарандардын шайлоо укуктарын, шайлоонун ачык-айкындуулугун жана ишенимдүүлүгүн камсыз кылууда алдыңкы тажрыйба катары таанылганын белгилеп кетүү кубанычтуу.
Бүткүл дүйнөлүк шайлоо күнү эркин жана таза шайлоонун маанилүүлүгүн гана эске салбастан, ар бир жарандын добушу керектүү жана мааниси бар экендигин жана өлкөнүн өнүгүүсүнө таасир тийгизерин жарандардын аң-сезиминде бекемдейт.
Жыл сайын Бүткүл дүйнөлүк шайлоо күнүнүн алкагында ар түрдүү иш-чаралар өткөрүлөт. Ушул күнү КР БШК өнөктөштөр менен биргеликте демократиялык коомдун институту болгон шайлоо тууралуу жана анын негизги этаптары, шайлоо процессинин жол-жоболору, шайлоочулардын өз укуктарын жана мамлекеттик башкарууга, анын ичинде аялдардын жана жаштардын катышуу мүмкүнчүлүгүн аңдап түшүнүүсүн жакшыртуу боюнча жаштардын билим деңгээлин жогорулатууга багытталган бир катар түшүндүрүү иш-чараларын өткөрөт.