КР Билим берүү жана илим министрлиги, КР Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлиги КР БШКнын Жарандык билим берүү жана шайлоо технологиялары борбору жана «PeaceNexus» фонду менен биргеликте 2021-2026-жылдары Кыргыз Республикасында Кыргыз жараны деп жарандардын өзүн таануусун өнүктүрүүнүн концепциясын (мындан ары – Кыргыз Жараны концепциясы) жүзѳгѳ ашыруу алкагында каралган усулдук окуу куралын иштеп чыгуу боюнча иштер жүргүзүлүүдѳ.

Кыргыз Республикасынын жалпы билим берүү уюмдарында класстан сырткаркы иштерди уюштуруу үчүн Республикасында Кыргыз жараны деп жарандардын өзүн таануусун өнүктүрүү боюнча усулдук жетекчиликти иштеп чыгуу боюнча ведомстволор аралык жумушчу топтун ишинин алкагында «Кыргыз Жараны» жарандардын ѳзүн таануусун жана баалуулуктарды калыптандыруу боюнча 9-11-класстарда тарбия ишин жүргүзүү боюнча мугалимдер үчүн усулдук окуу куралынын жана окутуу модулунун долбоору иштелип чыккан.

2023-жылдын 14-декабрынан 16-декабрына чейин ушул усулдук окуу куралын жана окутуу модулун апробациялоо боюнча орто мектептин мугалимдери үчүн машыктыргычтардын тренинги болуп ѳттү.

Тренингдин катышуучуларынын курамы бардык облустардын, шаардык/айылдык мектептердин, ар түрдүү тилде сабак берген мектептердин ѳкүлдѳрү эске алынуу менен түзүлгѳн. Кыргыз Жараны концепциясында тѳмѳндѳгү 5 артыкчылыктуу багыттар белгиленгендиги белгилүү:

1. Кыргыз жараны деп жарандардын аң-сезимдүү түрдѳ өзүн ѳзү таануусун түшүнѳ билүүсүн калыптандыруу.

2. Кыргызстандын элинин биримдигин бекемдѳѳ, толерантуулукту жогорулатуу жана кѳп түрдүүлүктүн баалуулуктарын барктоону сактай билүү.

4. Башкарууга жана чечимдерди кабыл алуу процессине жеткиликтүүлүктү жогорулатуу.

5. Саясий институттарга жана мамлекеттик бийлик органдарына ишенимди жогорулатуу.

Мына ушул беш багытты жүзѳгѳ ашырууга багытталган чаралар Кыргызстандын активдүү, жооптуу жана түшүнѳ билген жарандарын калыптандырууга кѳмѳктѳшѳт.

2023-жылдын ноябрында «Бирдиктүү эл – күчтүү ѳлкѳ» жалпы улуттук форумунда Президент С. Жапаров «Жалпы жарандык, биринчи кезекте алардын этникалык таандуулугуна карабастан биздин жаштардын ѳзүн ѳзү таануусун калыптандыруу маселеси элибиздин биримдигин, ынтымагын жана ѳлкѳбүздүн бүтүндүгүн бекемдѳѳнүн маанилүү шарты болуп саналат. Жалпы жарандык жана мамлекеттик биримдикти калыптандыруу жана бекемдѳѳ – биздин этникалык таандуулугубузга карабастан биз, Кыргызстандын бардык жарандары, жергебизде биргелешип жаратмандык үчүн, ѳлкѳбүздүн экономикасынын ар тараптуу ѳнүгүүсүү үчүн бирдей деңгээлде жооптуубуз, чогуу-чаран биздин жалпы ѳлкѳбүздү куруп жатабыз» деп белгилеген.

Улуттук биримдик, кѳп түрдүүлүк, толерантуулук, мамлекетти ѳнүктүрүү жана мамлекеттик институттарга жана бийликке болгон ишеним маселелери 2023-жылдын 15-16-декбарында болуп ѳткѳн экинчи Элдик Курултайдын талкуусунда чагылдырылды.

Тренингде мектептердеги жогорку класстардын окуучуларынын арасында «Кыргыз Жараны» деп жарандардын ѳзүн ѳзү таануусун жана баалуулуктарды калыптандыруунун маанилүүлүгү белгиленди. Дал мына ушул мезгилде жаштардын кѳз караштары калыптанып, алдыга максат коюу, жаран катары ѳзүнүн укуктарын жана милдеттерин аңдап түшүнүү башталат.

Жыл сайын Кыргыз Республикасынын шайлоочуларынын тизмесинде 18 жаш куракка толгон 80 миңге жакын жаңы шайлоочулар киргизилет. Дал мына ушул куракта жаштар биздин ѳлкѳнүн келечекте ѳнүгүүсү үчүн жоопкерчиликти ала баштайт.

Тренингдин алкагында катышуучулар Кыргыз Жараны концепциясы боюнча, жогорку класстагы окуучулардын ѳзгѳчѳлүктѳрү жана тарбиялоо ишин уюштуруунун ѳзгѳчѳлүктѳрү боюнча ѳздѳрүнүн билимин кеңейтип, сабак берүүнүн жаңы усулдарын ѳздѳштүрүп, тарбия берүүнүн жана окутуунун жаңы форматтары менен таанышты.

Катышуучулар тарбиялоо ишиндеги ѳздѳрүнүн усулдары жана мыкты тажрыйбалар менен бѳлүшүп, тигил же бул маселелерди чечүүнү жаңы кѳз карашта карап, болуп жаткан кѳйгѳйлѳрдү талкуулашты.

Соңунда тренингдин катышуучулары «Кыргыз Жараны» ар бирибизден башталарын, ошондуктан бул процессте жооптуу жарандарды калыптандырууда мугалимдин салымы ѳтѳ маанилүү деген бир пикирге келишти.

Жыйынтыгында мугалимдерден келип түшкѳн сунуштарды эске алуу менен усулдук окуу куралы жана окутуу модулу толукталып иштелип чыгып, ведомстволор аралык жумущчу топто бет ачары болуп, КР Билим берүү жана илим министрлигине бериле турган болду.