Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы Жалал-Абад облусунун Ноокен районунун Маасы айылында “2021-жылдагы Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо: Талапкерлердин, саясий партиялардын шайлоо өнөктүгүн каржылоосунун айкындуулугу. Үгүт иштери жана шайлоо талаш-тартыштарын кароо” деген темада тренинг өткөрдү.

Иш-чара 2021-жылдын 28-ноябрына дайындалган Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоону даярдоо жана өткөрүү алкагында Программасынын БУУнун Өнүктүрүү Программасынын колдоосу менен депутаттыкка талапкерлер,  саясий партиялардын өкүлдөрү, округдук шайлоо комиссияларынын мүчөлөрү жана банк кызматкерлери үчүн уюштурулду.

 КР БШК аппаратынын шайлоо процессин уюштуруу башкармалыгынын  начальниги Төлөгөн Айтикеев катышуучуларга аралаш шайлоо тутумунун өзгөчөлүктөрүн, бирдиктүү жана бир мандаттуу шайлоо округдарында талапкерлерди көрсөтүү тартибин, шайлоо округдарын түзүүнүн принциптерин, алардын схемаларын жана чек араларын түшүндүрдү. Тренингде шайлоо процессинин этаптары, анын ичинде бирдиктүү жана бир мандаттуу шайлоо округдары боюнча талапкерлерди көрсөтүү жана каттоо мөөнөттөрү тууралуу айтылды.

Талапкерди, талапкерлердин тизмесин каттоодон аш тартуунун негиздери жөнүндө айтылды. Ал  төмөнкү негиздер болушу мүмкүн: талапкерди, талапкерлердин тизмесин каттоо үчүн “Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө” Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамына ылайык зарыл болгон документтерди бербөө;  көрсөтүүнүн “Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө” Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамында каралган тартибин сактабоо; талапкерде пассивдүү шайлоо укугунун жоктугу; талапкердин башка саясий партиянын талапкерлеринин тизмесинде катталуу фактысынын болушу, талапкердин бирден ашык шайлоо округунда катталган фактысынын болушу; саясий партиянын, талапкердин өз шайлоо фондун түзбөгөнү; талапкердин башка мамлекеттин жарандыгына тиешелүүлүгү. Талапкерлердин тизмесине киргизилген айрым талапкерлерге карата “Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө” Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын 61-беренесинде каралган каттоодон баш тартуу үчүн негиздердин болгону, талапкерлердин тизмесинен аларды гана чыгарып салуу үчүн негиз катары кызмат кылат.

Катышуучулар талапкерлердин, саясий партиялардын шайлоо фонддорун түзүү тартибин, шайлоо өнөктүгүн каржылоо эрежелерин окуп-үйрөнүштү. Шайлоо фонддорун түзүү,  акча каражаттарынын чыгымдалыш тартибин бузуу, шайлоо фондунун чыгымдарынын чектелген суммасынан ашырып жиберүү, каржы отчётторун бербөө жана жарыялабоо, талапкерлердин, саясий партиялардын отчётторунда анык эмес маалыматтарды берүү Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралган жоопкерчиликке алып келет. Талапкер, саясий партия шайлоо өнөктүгүн каржылоодо шайлоо фондунун каражаттарынан тышкары, талапкердин шайлоо фондуна келип түшкөн акча каражаттарынын жалпы суммасынын 0,5 пайыздан ашыгын түзгөн башка акча каражаттарын пайдаланганда, же шайлоо фондунун каражаттарынан чыгымдарды шайлоо фондундагы каражаттардын бардык чыгымдарынын белгиленген суммасынын чегинен 0,5 пайыздан ашык чыгымдаганда талапкердин, саясий партиянын каттоосу жокко чыгарылат.

Катышуучуларга шайлоо комиссияларына даттануу, арыз берүү мөөнөттөрү, аларды кароо мөөнөттөрү, даттануу, арыз менен шайлоо комиссияларына кимдер кайрыла ала тургандыгы түшүндүрүштү, арызды кароонун натыйжалары боюнча конституциялык-укуктук (шайлоо) жоопкерчиликке же Кыргыз Республикасынын Бузуулар жөнүндө кодексине ылайык жоопкерчиликке тартууга боло тургандыгы белгиленди.

Катышуучуларга шайлоо алдындагы үгүт эрежелери, аларды бузгандык үчүн жоопкерчилик тууралуу айтылды.

Ошондой эле шайлоо мыйзамдарын бузгандык үчүн укуктук жоопкерчилик окутуп-үйрөтүлдү. Атап айтканда, шайлоочунун, шайлоо комиссиясынын мүчөсүнүн, Кыргыз Республикасынын Президенттигине талапкердин, депутаттыкка же жергиликтүү өз алдынча башкаруунун аткаруу органынын башчысынын кызмат ордуна талапкердин, талапкердин ишенимдүү адамынын, ыйгарым укуктуу өкүлүнүн, байкоочунун, эл аралык байкоочунун укуктарын бузуу – 3-категориядагы айып пул салууга (жеке адамдар үчүн – 5 500 сом, укуктук жактар үчүн – 17 000 сом)  алып келет. Жеке жана укуктук жактардын шайлоо жөнүндө мыйзамдарда каралган маалыматтарды же материалдарды белгиленген мөөнөттөрдө шайлоо комиссиясына бербөөсү, ошого тете шайлоону даярдоо жана өткөрүү үчүн зарыл болгон шайлоо комиссиясынын ыйгарым укуктарынын чектеринде кабыл алынган шайлоо комиссиясынын чечимдерин жана талаптарын аткарбоосу, - 3-категориядагы айып пул салууга (укуктук жактар үчүн – 5 000 сом)алып келет.

КР БШК аппаратынын маалымат бөлүмү