Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы “2021-жылдагы Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо: Талапкерлердин, саясий партиялардын шайлоо өнөктүгүн каржылоосунун айкындуулугу. Үгүт иштери жана шайлоо талаш-тартыштарын кароо” деген темада депутаттыкка талапкерлер, саясий партиялардын өкүлдөрү, округдук шайлоо комиссияларынын мүчөлөрү жана банк кызматкерлери үчүн бир күндүк тренингдердин сериясын баштады.

Окутуу 2021-жылдын 28-ноябрына дайындалган Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоону даярдоо жана өткөрүү алкагында БУУӨПтүн колдоосу менен өткөрүлүүдө. 29-сентябрда окутуу Баткен шаарында уюштурулду.

Катышуучуларга талапкерлерди көрсөтүү жана бирдиктүү, бир мандаттуу шайлоо округдары боюнча талапкерлерди каттоо тартиби; шайлоо өнөктүктөрдү каржылоо маселелерин укуктук жөнгө салуу; шайлоо фонддорун түзүү жана алардын булактары; шайлоо күрөөсү; жарандар жана юридикалык жактар менен эсептешүү; шайлоо фонддорунун каражаттарынын келип түшүшүн жана чыгымдалышын эсепке алуу; каржы отчеттуулугу; көзөмөл жана жоопкерчилик тууралуу маалымат берилди.

Талапкердин же саясий партиянын шайлоо өнөктүгүнө байланыштуу белгилүү жумуштарды аткаруу (кызмат көрсөтүү) жөнүндө жарандар жана укуктук жактар менен келишимдер (макулдашуулар) кандидат же саясий партиянын ыйгарым укуктуу өкүлү тарабынан түзүлгөндүгү белгиленди. Келишимдер жашы жеткен жарандары менен гана түзүлүшү мүмкүн, төлөмдөр талапкерлердин, саясий партиялардын атайын эсептеринен гана ишке ашырылат. Жеке жана юридикалык жактар менен эсептешүү жана атайын эсептеги чыгымдалбаган акча каражаттарын кайтарылып берүүсү боюнча бардык каржылык операциялар добуш берүү күнүнөн кийин 5 календарлык күндөн кечиктирбестен токтотулат.

Саясий партиялардын жана юридикалык жактардын ортосунда шайлоо алдындагы өнөктүктөргө байланышкан белгилүү жумуштарды (кызмат көрсөтүүнү) аткарганы үчүн эсептешүүлөр которуу жолу менен гана жүзөгө ашырылат. Талапкер, саясий партия Кыргыз Республикасынын жарандары менен үгүт иштери боюнча кызмат көрсөтүү тууралуу келишим түзүүгө төмөнкү чекте укуктуу: саясий партия - 10 000 ден ашпаган үгүтчү; бир мандаттуу шайлоо округу боюнча талапкер – 500дөн ашпаган үгүтчү.

Тренингде «Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө» конституциялык Мыйзамына ылайык шайлоо алдындагы өнөктүктү жүргүзүү эрежелери туралуу айтылды. Өзгөчө көңүл бузуулар үчүн жөөпкерчиликке тартууга бурулду.

Шайлоочу, байкоочу, талапкер же анын өкүлү, ишенимдүү адамы тарабынан шайлоо жөнүндө мыйзамдарда каралган шайлоо алдындагы үгүт жүргүзүү шарттарынын бузулушу 4-категориядагы айып пул салууга алып келет (жеке жактарга - 7500 сом, юридикалык жактарга - 23 000сом). Жалпыга маалымдоо каражаты тарабынан жасалган ошол эле жосун 5-категориядагы айып пул салууга алып келет (жеке жактарга – 10 000 сом, юридикалык жактарга – 28 000 сом).

Мамлекеттик бийлик органдарына, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарына шайлоону даярдоо жана өткөрүү мезгилинде, же болбосо референдум мезгилинде алардын чыгарылышы үчүн жооптуу уюмдар жана адамдар жөнүндө маалыматтар камтылбаган үгүттүк басма сөз материалдарын, же болбосо чет өлкөдө даярдалган материалдарды таратуу 6-категориядагы айып пул салууга алып келет (жеке жактарга – 12 500 сом, юридикалык жактарга – 35 000 сом).

Имараттарда, курулмаларда же башка объекттерде илинген укма-көрмө материалдарды, депутаттыкка же башка шайлануучу кызматка талапкердин портретин, анын өмүр таржымалы бар плакатты, же болбосо башка үгүт материалдарын билип туруп жок кылуу же болбосо бузуу 4-категориядагы айып пул салууга алып келет (жеке жактарга – 7500 сом, юридикалык жактарга – 23 000 сом).

Ошол эле учурда үгүт материалдары имараттын, курулманын же башка объекттин менчик ээсинин (ээсинин) макулдугу жок илинсе, ал ушул берене боюнча жоопкерчиликтен бошотулат.

Тренингдин катышуучулары шайлоо талаш-тартыштардын кароо мөөнөтүн жана тартибин, талапкерлерге жана партияларга карата жоопкерчилик ченемдерин карап чыгышты, ошондой эле бузуулар жөнүндө Кодексинин нормаларын бузуу үчүн кайсы органдар жоопкерчиликке тартууга укуктуу экендиги айтылды.

КР БШК аппаратынын маалымат бөлүмү