Жалал-Абад шаарында шайлоо талаш-тартыштары жана каржылык айкындуулугу боюнча окутуу өткөрүлдү

28 сентября 2021

Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы “2021-жылдагы Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо: Талапкерлердин, саясий партиялардын шайлоо өнөктүгүн каржылоосунун айкындуулугу. Үгүт иштери жана шайлоо талаш-тартыштарын кароо” деген темада депутаттыкка талапкерлер,  саясий партиялардын өкүлдөрү, округдук шайлоо комиссияларынын мүчөлөрү жана банк кызматкерлери үчүн бир күндүк тренингдердин сериясын баштады.

Окутуу 2021-жылдын 28-ноябрына дайындалган Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоону даярдоо жана өткөрүү алкагында Программасынын (БУУӨП) колдоосу менен өткөрүлүүдө. 28-сентябрда Жалал-Абад шаарында шайлоо процессинин катышуучуларына окутуу өткөрүлдү.

Катышуучуларга бирдиктүү шайлоо округу жана бир мандаттуу шайлоо округу боюнча саясий партиялардан жана өзүн-өзү көрсөтүү тартибинде талапкерлерди көрсөтүү тартиби тууралуу маалымат берилди. Өзгөчө көңүл талапкерлердин статусуна бурулду. «Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө» жаңы конституциялык Мыйзамга ылайык, талапкер иштеген, кызмат өтөгөн мамлекеттик органдардын, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын, ишканалардын, мекемелердин, уюмдардын жетекчилери, аскер бөлүктөрүнүн командирлери жана органдардын тиешелүү кызмат адамдары талапкер арыз, рапорт менен кайрылган учурдан тартып 3 календардык күндүн ичинде, менчигинин түрүнө карабастан эмгек акысынын орточо өлчөмүн мекеменин, ишкананын, уюмдун эсебинен сактоо менен анын кызматтык ыйгарым укуктарын аткаруусун токтотуп турууга милдеттүү. Талапкерлер же болбосо алардын ыйгарым укуктуу өкүлдөрү, саясий партиялардын ыйгарым укуктуу өкүлдөрү талапкер, талапкерлердин тизмеси көрсөтүлгөн күндөн тартып 5 календардык күндөн кечиктирбестен тиешелүү буйруктардын (тескемелердин) күбөлөндүрүлгөн көчүрмөсүн Борбордук шайлоо комиссиясына берет.

Талапкерлерди  каттоо тартиби, анын ичинде ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү талапкерлердин катоосу каралды. Ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү талапкер көрсөтүлгөн учурда жана буга байланыштуу ушул конституциялык Мыйзамда каралган өзүн-өзү көрсөтүү жөнүндө арызды өз алдынча жазууга, башка документтерди толтурууга мүмкүнчүлүгү жок болгон учурда, бул адам башка адамдын жардамынан пайдаланууга укуктуу. Мында каттоо документтерин толтурууга жардам берип жаткан адамдын ыйгарым укуктары нотариалдык жактан күбөлөндүрүлүүгө тийиш.

Окутуунун негизги компоненти шайлоо өнөктүгүнүн каржылык айкындуулугунун камсыздалышын, шайлоо фонддорун түзүү маселелерин өзүнө камтыды. Катышуучулар шайлоо фонддоруна келип түшкөн жана чыгымдалган акча каражаттарын эсепке алуусун, анын ичинде талапкер, саясий партия кайрымдуулук кылуучулар тарабынан добуш берүү күнүнө чейин белгиленген тартипте которулган жарандардын жана укуктук жактардын кайрымдуулук берүүлөрүн гана пайдаланууга укуктуу экендигин карап чыгышты. Шайлоо алдындагы үгүт жүргүзүүгө, башка шайлоо алдындагы иш-чараларды жүзөгө ашырууга өздөрүнүн шайлоо фонддоруна келип түшкөн каражаттардан тышкары акча каражаттарын пайдаланууга тыюу салынат. Талапкерлер, саясий партиялар өз шайлоо фонддоруна келип түшкөн жана чыгымдалган акча каражаттарын эсепке алууга жана БШКга тийиштүү каржы отчетторун берип турууга милдеттүү.

Шайлоо талаш-тартыштары боюнча, арызда кайрылып жаткан органдын аталышы, арыз берүүчү, аракеттерине даттануу менен кайрылган комиссия тууралуу маалыматтар, бузуулардын сүрөттөлүшү жана аларды тастыктоочу далилдер, арыз берүүчүнүн талаптары, колу, датасы коюлушу керектигин катышуучулардын эсине салды.

Шайлоо алдындагы өнөктүк эрежелерин талкуулоодо жалпыга маалымдоо каражаттарынын эркиндигин кыянаттык менен колдонууга жол берилбей тургандыгы, улуттук, этникалык, расалык, диний, аймактар аралык кастыкка, гендерлик жана дискриминацияларга чакырган башка социалдык артыкчылыктарга, душмандыкка тыюу салынаары белгиленген. Жалпыга маалымдоо каражаттарында чагылдыруу менен башка мамлекеттердин мамлекеттик жана саясий ишмерлери менен эл алдында иш-чараларды өткөрүүгө; башка мамлекеттердин мамлекеттик жана саясий ишмерлеринин сүрөтүн пайдалануу менен фото жана көрмө материалдарды пайдаланууга жол берилбегендиги тууралуу айтылды.

Талапкерлерге жана ыйгарым укуктуу өкүлдөргө Борбордук шайлоо комиссиясы шайлоо алдындагы үгүттү жүргүзүүнүн белгиленген тартибинин сакталышына көзөмөл кылат жана жол берилбеген бузууларды четтетүү боюнча чараларды көрөрүн маалымдады. Талапкер, саясий партиялар конституциялык Мыйзамдын 22-28-беренелеринде белгиленген талаптарды бузган учурда тиешелүү шайлоо комиссиясы аларга бузуу жөнүндө жазуу жүзүндө эскертүү берүүгө укуктуу. Талапкер, саясий партия шайлоо алдындагы үгүт жүргүзүү эрежелерин бир нече жолу (эки же андан көп жолу) бузган учурда тийиштүү шайлоо комиссиясы аларды Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык жоопкерчиликке тартууга укуктуу.

КР БШК аппаратынын маалымат бөлүмү