Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы “2021-жылдагы Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо: Талапкерлердин, саясий партиялардын шайлоо өнөктүгүн каржылоосунун айкындуулугу. Үгүт иштери жана шайлоо талаш-тартыштарын кароо” деген темада депутаттыкка талапкерлер,  саясий партиялардын өкүлдөрү, округдук шайлоо комиссияларынын мүчөлөрү жана банк кызматкерлери үчүн бир күндүк тренингдердин сериясын баштады.

Окутуу 2021-жылдын 28-ноябрына дайындалган Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоону даярдоо жана өткөрүү алкагында Программасынын (БУУӨП) колдоосу менен өткөрүлүүдө. Тренингдер БШК мүчөлөрүнүн катышуусу менен Бишкек, Кант, Ош жана Кара-Балта шаарларында өттү.

Тренинг Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттыгына талапкерлерди, талапкерлердин тизмесин каттоо жана документтерди берүү тартибин түшүндүрүүдөн башталды. Шайлоо күнүнө карата 25 жашка толгон, шайлоого укугуна ээ, жогорку кесиптик билими бар Кыргыз Республикасынын жарандары талапкер боло алат. Бирдиктүү шайлоо округу боюнча талапкерлердин тизмесин көрсөтүү мөөнөтү шайлоо дайындалган күндөн башталып, 2021-жылдын 13-октябрында (кошуп алганда) аяктайт.

Тренингде саясий партиянын тизмеси 54 кишиден ашпашы керек, анын ичинде бир жыныстагы талапкерлердин саны 70 пайыздан ашпоосу (мында аял жана эркек талапкерлердин тизмесиндеги кезектешүү айырмасы үч позициядан ашпоосу), талапкерлердин 15 пайызынан кем эмеси 35 жаштан ашпоосу, ар кандай этносторго таандык талапкерлердин саны 15 пайыздан кем болбоосу, кеминде 2 талапкер - ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелген адамдардан болууга тийиш экендиги айтылды.  

Бир мандаттуу шайлоо округу боюнча талапкерлерди көрсөтүү шайлоо округдарынын тизмеси расмий жарыяланган күндөн башталып, 2021-жылдын 13-октябрында (кошуп алганда) аяктайт.

Катышуучуларга шайлоо өнөктүгүн каржылоону укуктук жактан жөнгө салуу маселелери, шайлоо фонддорун түзүү жана аларды каржылоо булактары,  шайлоо күрөөсү, жарандар жана укуктук жактар менен эсептешүү, шайлоо фонддорунун каражаттарынын түшүүсүн жана сарпталышын эсепке алуу, каржы отчёттуулугу, каржы айкындуулугу, контролдоо жана жоопкерчилик тууралуу айтып беришти.

Кыргыз Республикасынын шайлоо мыйзамдары шайлоо өнөктүгүн каржылоонун айкындуулугу бөлүгүндө эл аралык стандарттарга, сунуштамаларга жана талаптарга максималдуу деңгээлде ылайык келери белгиленди.

Тренингде шайлоо үгүтүнүн, ошондой эле  мамлекеттик жана муниципалдык кызматчыларга, диний ишмерлерге, аймактык коомдук өз алдынча башкаруунун кызматкерлерине, кайрымдуулук иштер менен алектенген уюмдардын уюштуруучуларына жана мүчөлөрүнө, чет элдик жарандарга жана уюмдарга ж.б. шайлоо алдындагы үгүт иштерин жүргүзүүгө тыюу салуу өзгөчөлүктөрү тууралуу түшүндүрүп беришти.

БШКнын мүчөлөрү бирдиктүү шайлоо округу боюнча Президентти, Жогорку БШК мүчөлөрү Президентти, Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоодо үгүт жүргүзүү үчүн мамлекеттик телерадиоуюму тарабынан бөлүнгөн акысыз обо убакытысынын жалпы көлөмү жумуш күндөрү бир сааттан кем эмес болуш керек экендигин эскертишти. Көрсөтүлгөн акысыз обо убактысы катталган жана берүүгө келишкен талапкерлердин, ошондой эле талапкерлердин тизмесин көрсөткөн саясий партиялардын ортосунда бирдей бөлүштүрүлөт.  Бир мандаттуу шайлоо округдары боюнча көрсөтүлгөн талапкерлер үчүн берилген акысыз обо убактысынын жалпы көлөмү аймактык телерадиоуюмдарынын каналдарында жумуш күндөрү 30 мүнөттөн кем эмес болушу керек.

Шайлоо процессинин инклюзивдүүлүгүн жогорулатуу максатында талапкерлер, саясий партиялар үгүт материалдарын сурдокотормо же субтитр менен, кеңейтилген шрифт менен басылып чыккан, окууга жеңил, ошондой эле мүмкүнчүлүгү чектелген шайлоочулар үчүн Брайль шрифти же башка атайын каражаттарды колдонуу менен, үгүт материалдарынын тиражынын жалпы көлөмүн бир пайыздан кем эмес көлөмдө жарыялоого милдеттүү.

Окутуунун жүрүшүндө шайлоо талаш-тартыштарына, шайлоо процессинин катышуучуларынын конституциялык-укуктук жоопкерчилигине, даттанууларды кароо тартибине жана мөөнөтүнө өзгөчө көңүл бурулду. Аймактык шайлоо комиссиялары мыйзамга ылайык, участкалык шайлоо комиссияларынын, алардын мүчөлөрүнүн чечимдерине, аракеттерине (аракетсиздигине); добуш берүүнүн жыйынтыктарын белгилөө жөнүндө участкалык шайлоо комиссияларынын чечимдерине (протоколуна); шайлоо процессинин субъекттеринин (катышуучуларынын) чечимдерине, аракеттерине (аракетсиздигине) даттанууларды карайт.

Борбордук шайлоо комиссиясы аймактык шайлоо комиссияларынын, алардын мүчөлөрүнүн чечимдерине, аракеттерине (аракетсиздигине); добуш берүүнүн жыйынтыктарын белгилөө жөнүндө аймактык шайлоо комиссияларынын чечимдерине (протоколуна); шайлоо процессинин субъекттеринин (катышуучуларынын) чечимдерине, аракеттерине (аракетсиздигине) даттанууларды карайт.

КР БШК аппаратынын маалымат бөлүмү