Кыргызстандан сырткары жүрүшкөн же жашаган адамдар өздөрүн шайлоочулардын тизмесинен кантип текшере алышат?

23 июля 2020

Азыркы этапта өлкөдөн тышкары жүргөн же жашап жатышкан адамдардын, Кыргыз Республикасынын жарандарынын шайлоо укуктарын ишке ашыруу үчүн, КР шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы 42 шайлоо участогун бекитти.

“Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешине депутаттарды шайлоо жөнүндөгү” Кыргыз Республикасынын конституциялык мыйзамынын талаптары боюнча, чет өлкөлөрдөгү шайлоо участоктору Тышкы иштер министрлигинин сунушу жана аккредитация болгон мамлекеттердин макулдугу менен дипломатиялык өкүлчүлүктөрдүн, консулдук мекемелердин жана чет өлкөлөрдөгү мамлекеттик органдардын өкүлчүлүктөрүндө түзүлөт. 

Биринчи жолу КР Россиядагы элчилигинин төрт канцеляриясы Иркутск,Сургут, Южно-Сахалинск жана Якутск шаарларында ачылып, аларда КР Жогорку Кеңешине депутаттарды шайлоого добуш берүү үчүн шайлоо участоктору иштей баштайт. Дагы эки шайлоо участогун чет өлкөлөрдө - Рим жана Париж шаарларында ачуу боюнча иштер аккредитация болгон мамлекеттер менен макулдашууда турат. Бул өлкөлөрдө Кыргыз Республикасынын көп жарандары жашап же жүрүшкөндүктөн шайлоо участокторун ачуу зарылдыгы келип чыкты.

Мыйзам боюнча биометрикалык маалыматтарын тапшырган жана чет өлкөлөрдө консулдук каттоодон өткөн жарандардын бардыгы, тиешелүү участокто шайлоочулардын тизмесине автоматтык түрдө кошулат. Ал эми добуш берүүчү күнү Кыргыз Республикасынан тышкары жүргөн бирок консулдук каттоодон өтпөгөн шайлоочулар, чет өлкөдөгү жашаган же жүргөн жериндеги шайлоо участогуна (форма 2 боюнча) добуш берүү үчүн арыз менен кайрылууга укугу бар. Бул учурда КР чет өлкөдөгү мекемеси арыз түшкөндө шайлоочуну убактылуу консулдук каттоого алат. Мындай каттоо шайлоочунун арызында көрсөтүлгөн убакытта жасалат. Бул ишти шайлоого чейин 15 календарлык күн калгандан (20-сентябрга чейин) кечиктирбей жасоо зарыл. 

Каттоого тургандыгы үчүн консулдук жыйым алынбайт. 16-июлдан тарта шайлоочулардын алдын ала тизмеси «Тизме» (tizme.gov.kg) порталында жайгашкан, 26-июлдан тарта таанышуу үчүн шайлоо участокторунда илинет. Эгер ката табылса, так эместик кетсе же шайлоочу өзүн алдын ала тизмеден таба албаса, ушул эле аралыкта (20-сентябрга чейин) шайлоо комиссиясынын участогуна №1 формасындагы арыз менен кайрылуу зарыл.

№ 1 жана №2 формасындагы арыздар:

1.шайлоо участогунда, бул учурда шайлоочу биометрикалык идентификациядан өткөндөн кийин берилет.

2.Же “Шайлоочунун кабинети” мамлекеттик порталынын сервиси аркылуу электрондук форматта тапшырылып, бул учурда шайлоочу талап кылынган формадагы авторизациялоодон өтөт.

Шайлочунун арызына тиешелүү шайлоо комиссиясынын жообу арызды кагаз же электрондук кабар катары кабыл алгандан 7 календарлык күн аралыгында, шайлоочу арызында көрсөткөн дарек, анын ичинде электрондук дарекке да жөнөтүлөт.

Добуш берүүгө 7 күн калганда шайлоо участогуна акыркы тизме илинет. Биометрикалык каттоодон өтүү  Кыргыз Республикасынын чет өлкөлөрдөгү мекемелеринде, бүт республика боюнча калкты тейлөө борборлорунда, ошондой эле шайлоо алдында Кыргызстандын аэропортторунда, темир жол вокзалдарында жүргүзүлөт.

Тизмелер шайлоо ортосундагы аралыкта ай сайын, ал эми шайлоо мезгилинде күн сайын жаңыртылып турат. Добуш берүү үчүн Кыргыз Республикасынын жаранынын паспорту (ID карт) же Кыргыз Республикасынын жаранынын жалпы жарандык паспорту, кызматтык же дипломатиялык паспорту болуусу зарыл.

“Жарандык жөнүндөгү” Кыргыз Республикасынын мыйзамы боюнча, башка жарандыгы бар Кыргыз Республикасынын жараны да Кыргыз Республикасынын жараны катары эсептелет.