Ысык-Кѳл облусунун Жети-Өгүз районундагы Саруу айылдык кеңешинин депутаттарын шайлоодо аралыктан добуш берүү пайдаланылат.

2023-жылдын 4-сентябрында КР БШК Ысык-Кѳл облусунун Жети-Өгүз районундагы Саруу айылынын тургундары - Саруу айыл аймагынын шайлоочулары менен жолугушуу ѳткѳрдү.

Жолугушууга БШКнын тѳрагасы Н. Шайлдабекова, БШК мүчѳсү И. Гайпкулов, КР Президентинин Ысык-Кѳл олбусундагы ыйгарым укуктуу ѳкүлүнүн биринчи орун басары У.Далиев, мамлекеттик администрация башчысы – Жети-Өгүз районунун акими Э.Бахавадинов, Саруу айыл ѳкмѳтүнүн башчысы А.Нурбек уулу, Саруу айыл аймагынын тѳрагасы А. Оморова, Жети-Өгүз районунун укук коргоо органдарынын ѳкүлдѳрү, Саруу айылдык кеңешинин депутаттары, шайлоо комиссияларынын мүчѳлѳрү жана тургундар – Саруу айыл аймагынын шайлоочулары катышты.

БШКнын тѳрагасы Кыргыз Республикасынын Президентинин Жарлыгы менен үстүбүздѳгү жылдын 8-октябрына Саруу айылдык кеңешинин депутаттарын шайлоо дайындалган, аралыктан добуш берүү мүмкүнчүлүгү шайлоонун артыкчылыктуу ѳзгѳчѳлүгү болуп саналат.

Аталган жарлык менен аралыктан добуш берүү формасын пилоттук режимде апробациялоо, убактылуу регламентациялоо менен жабдуулардын модернизацияланган түрлѳрүн колдонуу жана башка зарыл чараларды кѳрүү мүмүкүнчүлүгүн кароо милдети коюлган.

Саруу айыл аймагынын шайлоочулары тигил же бул себептерден улам шайлоо күнү борбордо болуп калышып, ѳздѳрүнүн шайлоо участкаларында добуш берүү мүмкүнчүлүгү жок болгон учурда, добуш берген күнү Бишкек шаарында, БШКнын имаратында уюштурулган аралыктагы шайлоо участкасында добуш бере алышат.

Аралыктан добуш берүүгѳ катышуу үчүн 2023-жылдын 23-сентябрына чейин шайлоо ѳткѳрүлүүчү жер боюнча шайлоо комиссиясына, Бишкек шаарында КР БШКнын имаратындагы аралыктагы шайлоо участкасында аралыктан добуш берүү шайлоо комиссиясына же болбосо «Шайлоочунун кабинети» (voter-cabinet.srs.kg) электрондук порталы аркылуу «Тизме» (tizme.gov.kg) шайлоочулардын порталына арыз берүүсү зарыл.

Жолугушууда бүткүл республика боюнча азыркы учурда пилоттук режимде жүзѳгѳ ашырылып жаткан административдик-аймактык реформанын долбоору талкууланды. Бүгүнкү күндѳ пилоттук режимде административдик-аймактык реформанын долбоору Ысык-Кѳл облусунун Түп районунда жана Нарын облусунда жүзѳгѳ ашырылган. Мында депутаттарды шайлоо пилоттук режим аяктаганга чейин ѳзүнүн ишин улантат.

Жети-Өгүз районунда Саруу айылдык кеңеши ыйгарым укуктары быйыл аяктай турган жалгыз айылдык кеңеш болуп саналат, Жети-Өгүз районундагы калган 12 айылдык кеңештин ыйгарым укуктары 2025-жылдын апрелинде аяктайт.

Кыргыз Республикасынын Президентинин жарлыгына ылайык административдик-аймактык реформа мыйзамдарга ѳзгѳртүү киргизилбей туруп пилоттук режимде 2024-жылдын аягына чейин улантылат. Эгерде аймактык ѳзгѳртүүлѳр тууралуу тийиштүү мыйзамга кол коюлса шайлоолор ѳткѳрүлѳт.

Административдик-аймактык реформанын пилоттук долбоору 2024-жылдын аягына чейин улантылат, Саруу айылдык кеңешинин ыйгарым укуктарын токтотуу же узартуу үчүн мыйзамдык негиздер болгон эмес.

Ушуга байланыштуу Саруу айылынын тургундарында мыйзамга ѳзгѳртүүлѳр киргизилгенге чеийн Саруу айылдык кеңешинин депутаттарын дагы бир жолу шайлоо, ал эми депутаттарда ѳз аймагынын жашоочуларынын турмушун жакшыртуу үчүн дагы долбоорлорду жүзѳгѳ ашыруу мүмкүнчүлүгү бар.

Жолугушууда шайлоочулар жана болочоктогу талапкерлер шайлоо процессинин мѳѳнѳттѳрү жана этаптары жѳнүндѳ зарыл маалыматтарды алышты.

Саруу айыл аймагы ѳзүнѳ 3 шайлоо округун жана 4 шайлоо участкасын бириктирип турат. Аладын ала тизмеге ылайык шайлоочуларлдын саны 6039 адамды түзѳт. Шайлоочулар ѳздѳрүн шайлоочулардын тизмесинен тактап алышса болот, эгерде так эместиктер болсо 22-сентябрга чейин арыз бере алышат.

21 мандат каралган, анын ичинен 9 мандат аялдар үчүн резервге алынган Саруу айылдык кеңешине депутаттыкка талапкерлерди кѳрсѳтүү 2023-жылдын 7-сентябрында 24.00 саатта аяктаган. Каттоо добуш берүү күнүнѳ чейин 20 календардык күн калганда, башкача айтканда 18-сентябрда аяктайт.

8-октябрь – добуш берүү күнү. Шайлоонун жыйынтыктары 2023-жылдын 29-октябрында чыгарылат.

Жолугушууда 2019-жылдын 22-сентябрында ѳткѳн Саруу айылдык кеңешине депутаттарды шайлоодо биринчи жолу ар бир шайлоо округунан аялдар үчүн мандаттардын 30% резервге алуу нормасы ийгиликтүү колдонулганы белгиленди. Квота боюнча 21 депутаттын ичинен 9 аял-депутат мандаттарды алышты, бул депутаттардын жалпы санынын 42,85% түздү.

БШКнын тѳрагасы 2019-жылы саруулуктар аялдар үчүн мандаттардын 30% резервге алуу нормасын ийгиликтүү жүзѳгѳ ашырууну колдошкону жана жардам беришкени үчүн бардык талапкерлерге жана шайлоочуларга ыраазычылыгын билдирди.

Саруу айылдык кеңешинин мисалына жараша 2021-жылы болуп ѳткѳн 448 жергиликтүү кеңештердин депутаттарын масштабдуу шайлоодо БШК жергиликтүү кеңештерде аял-дептуттардын ѳкүлчүлүгүн 9,6 пайыздан 38,76 пайызга кѳтѳрүүгѳ жетише алды.

БШКнын мүчѳсү, Ысык-Кѳл облусу боюнча куратор Искендер Гайпкулов Саруу айыл аймагынын жашоочуларын шайлоого активдүү катышууга чакырып, Саруу айыл аймагынын тургундарына аралыктан добуш берүү долбоорун ийгиликтүү жүзѳгѳ ашыруу мүмкүнчүлүгү берилип жатканын белгиледи. Искендер Гайпкулов БШК жана Жети-Өгүз аймактык шайлоо комиссиясы консультацияларды берип, шайлоонун бардык жагдайлары боюнча бардык суроолого жооп берүүгѳ даяр экендигин белгиледи.

КР Президентинин Ысык-Кѳл олбусундагы ыйгарым укуктуу ѳкүлүнүн биринчи орун басары Улан Далиев жергиликтүү тургандарга шайлоо прооцессине даярдыктардын жүрүшү тууралуу кеңири маалымат беришкендиктери үчүн БШКнын ѳкүлдѳрүнѳ ыраазычылык билдирди. БШКнын маалыматтык- түшүндүрүү иштеринин манилүүлүгүнѳ токтолуп, бул шайлоочулардын шайлоого болгон түшүнүгүн жана ишеним бекемдей тургандыгын белгиледи. Жарандардын шайлоого катышуу шарттарын жакшыртка турган аралыктан добуш берүүнү Сарууда ѳткѳрүүгѳ ыраазычылык билдирди. Ошондой эле Улан Далиев талапкерлер жана шайлоочулар шайлоо аралыгында мыйзамдарды бузбай тургандыгына ишеним билдирди.

Мамлекеттик администрация башчысы – Жети-Өгүз районунун акими Эрмек Бахавадинов жолугушуунун жүрүшүндѳ катышуучуларга Жети-Өгүз районунундагы административдик-аймактык реформанын долбоору жѳнүндѳ маалымат берип, долбоорго ылайык Саруу айыл аймагы Кызыл-Суу айыл аймагы менен бириктирле тургандыгын баяндады. Сунуш кылынган долборр боюнча 13 айылдык кеңештер 6 айыл аймагына бириктирилет. Жергиликтүү ѳз алдынча башкаруу органдары тарабынан Саруу айылдык кеңешинин депутаттарын шайлоону даярдоодо жана ѳткѳрүүдѳ шайлоо комиссияларына материалдык-техникалык жактан колдоо кѳрсѳтүлѳ тургандыгын белгиледи.

Саруу айылдык кеңешинин тѳрагасы Айнура Оморова 2019-жылы Саруу айылдык кңешинде аялдар үчүн квота ийгиликтүү колонулганын белгилеп, 2023-жылы аралыктан добуш берүү да ийгиликтүү ишке киргизилерине ишенгендигин билдирди.

Саруу айыл ѳкмѳтүнүн башчысы Нурбек уулу Алишер 2019-жылы дептуттар менен БШКнын ѳкүлдѳрүнүн жолугшуусун эске салды, БШК тарабынан шайланган депутаттарга карата чоң кѳңүл бурулуп, жакшы шыктануулар жаралып, ал депутаттардын натыйжалуу иштешине демѳѳр болгонун белгиледи. Нурбек уулу Алишер ошондой эле башка айыл ѳкмѳттѳрүнүн ичинен эң мыкты катары Саруу айыл ѳкмѳтү биринчи орунду ээлегенин белгилеп, аралыктан добуш берүү долбоорун жүзѳгѳ ашыруу үчүн бардык күч-аракеттер жумшала тургандыгына ишеним билдирди.

Аксакалдар кеңешинин тѳрагасы Айдар Кудайбердиев жергиликтүү тургундар менен ѳткѳрүлгѳн жолугушууга ыраазычылыгын айтып, аралыктан добуш берүү ийгиликтүү ѳткѳрүнѳ ишеним билдирип, катышып жаткандардын баарына ийгилик каалады.

Саруу айылдык кеңешинин депутаты, жергиликтүү аялдар кеңешинин тѳрайымы Шайкүл Үмѳталиева да аялдар квотасы жѳнүндѳ мыйзам нормасы Саруу айылдык кеңешининде биринчи жолу ийгиликтүү ѳткѳрүлгѳнүн жана ушул норма анын депутат болушуна жардам бергенин айтты. Ал азыркы учурда ушул жерде аралыктан добуш берүү боюнча долбоор ишке киргизилип жаткандыгына ыраазы болуу менен долбоордун ийгиликтүү ишке ашышына ийгиликтерди каалады.