Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкерлигин кѳрсѳтүү үчүн берилген документтерди К. Базаркуловго жана Ж. Искендеровго кайтарып берүүгө байланыштуу Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы “Кыргызтест” Мамлекеттик мекемеси менен биргеликте коомчулукка маалымат берет.

2020-жылы 24-ноябрда К. Базаркулов менен Ж. Искендеров АКИpress маалымат агенттигинде маалымат жыйынын өткөрүп, КР БШК менен “Кыргызтест” ММдин билдирүүсүн төгүндөп, документтерди кайтарып берүүгө макул эместигин билдиришти.

К. Базаркулов менен Ж. Искендеровдун Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкерлигин кѳрсѳтүү үчүн берген документтери төмөнкү негиздер боюнча шайлоо мыйзамдарынын ченемдерине ылайык келбейт:

К.Д. Базаркулов 2020-жылы 13-ноябрда (саат 12:40 минутада) Борбордук шайлоо комиссиясы ѳзүн ѳзү кѳрсѳтүү тартибинде Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна ѳзүңүздүн талапкерлигиңизди кѳрсѳтүү ниети тууралу арыз берип, төмөнкү документтерди тапшырган: Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкерликти кѳрсѳтүү ниети тууралу арызды (1-форма); башка мамлекеттин жарандыгы жок экендиги жөнүндө маалыматтарды (4-форма); башка мамлекеттин жарандыгы бар же жок экендиги (ошондой эле мурдагы жарандыктары, башка жарандыктары) жөнүндө жекече маалыматтарын иштетүүгө жазуу жүзүндө макулдугун (5-форма); Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер жөнүндө маалыматтарды (7-форма); иштеген жеринен маалымдаманы; талапкердин паспортунун көчүрмөсүн.

Ж.У. Искендеров 2020-жылы 14-ноябрда (саат 15:30 минутада) Борбордук шайлоо комиссиясы ѳзүн ѳзү кѳрсѳтүү тартибинде Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна ѳзүңүздүн талапкерлигиңизди кѳрсѳтүү ниети тууралу арыз берип, төмөнкү документтерди тапшырган: Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкерликти кѳрсѳтүү ниети тууралу арызды (1-форма); башка мамлекеттин жарандыгы жок экендиги жөнүндө маалыматтарды (4-форма); башка мамлекеттин жарандыгы бар же жок экендиги (ошондой эле мурдагы жарандыктары, башка жарандыктары) жөнүндө жекече маалыматтарын иштетүүгө жазуу жүзүндө макулдугун (5-форма); Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер жөнүндө маалыматтарды (7-форма); иштеген жеринен маалымдаманы; КР ИИМдин Маалыматтык технологиялар башкы башкармалыгынан маалымкатты; талапкердин паспортунун көчүрмөсүн.

“Кыргыз Республикасынын Президентин  жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө” Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын 49-беренесинин 5-бөлүгүнө ылайык Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкерликти кѳрсѳтүү үчүн Борбордук шайлоо комиссиясына тапшыруу талап кылынган документтердин бири катары мамлекеттик тилди билүүнүн деңгээли тууралуу сертификат тапшырылат.

Конституциялык Мыйзамдын 51-беренесине ылайык “Президенттин кызмат ордуна талапкер Өкмөт тарабынан бекитилген, мамлекеттик тилди билүүнүн деңгээлин аныктоо тутумунун талаптарына ылайык "Ортодон жогору" деңгээл катары мүнөздөлүүчү, карым-катыштын бардык чөйрөлөрүндө кесиптик ишти жүзөгө ашыруу үчүн коммуникативдик компетенциянын деңгээлинде мамлекеттик тилди билүүгө тийиш. Тилди билүүнүн деңгээли белгиленген үлгүдөгү сертификат менен ырасталат.Мамлекеттик тилди билүү деңгээли тууралуу сертификат ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган же мамлекеттик тилди билүү деңгээлине баа берүү чөйрөсүндөгү мекеме тарабынан тестирлөөнүн жыйынтыктары боюнча берилет”.

Ушуга байланыштуу Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер кѳрсѳтүү учурунда Борбордук шайлоо комиссиясына мамлекеттик тилди билүү деңгээли тууралуу сертификатты тапшырууга милдеттүү. 

Конституциялык Мыйзамдын 49-беренесинин 8-бөлүгүнө ылайык Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкерлерден документтерди кабыл алуу боюнча Жумушчу топ:

К.Д. Базаркуловго мамлекеттик тилди билүү деңгээли тууралуу сертификатты тапшыруу жөнүндө 2020-жылдын 14-ноябрында чыгыш №01-06/1307 билдирме жиберилген. К.Д. Базаркулов мыйзамда белгиленген мөөнөттө КР БШКга мамлекеттик тилди билүү деңгээли тууралуу документтерди тапшырган эмес.

Ж.У. Искендеровго мамлекеттик тилди билүү деңгээли тууралуу сертификатты тапшыруу жөнүндө 2020-жылдын 15-ноябрында чыгыш №01-06/1319 билдирме жиберилген. К.Д. Базаркулов мыйзамда белгиленген мөөнөттө КР БШКга мамлекеттик тилди билүү деңгээли тууралуу документтерди тапшырган эмес.

2020-жылы 26-ноябрда АКИpress маалымат агенттигинде маалымат жыйынын өткөргөндөн кийин, “Кыргызтест” ММ КР БШКнын дарегине талапкерлер К.Д. Базаркулов менен Ж.У. Искендеровдун  тест тапшыруу хронологиясын берди.  

“Кыргызтест” ММ берген маалыматка ылайык К.Д. Базаркулов мамлекеттик тилди билүү деңгээлин аныктоо боюнча 1-жолу 2020-жылы 12-ноябрда тест тапшырган. Канааттандырарлык эмес деген жыйынтык менен К.Д. Базаркулов “Окуу” субтести боюнча тестирлөөдөн өткөн эмес.

К.Д. Базаркулов “Окуу” субтести боюнча тестирлөөнү 2020-жылы 18-ноябрда 2-жолу кайра тапшырган. Бул субтест боюнча канааттандырарлык деген жыйынтыктын негизинде К.Д. Базаркулов белгиленген үлгүдөгү сертификат алган.

Ж.У. Искендеров “Кыргызтест” тутуму боюнча мамлекеттик тилди билүү деңгээлин аныктоо боюнча тестирлөөдөн өтүү үчүн “Кыргызтест” ММга 2020-жылы 17-ноябрда кайрылган, бул жөнүндө саат 8:55 минутада келүү журналына каттоо жазуусу жүргүзүлгөн.

Ж.У. Искендеров мамлекеттик тилди билүү деңгээлин аныктоо боюнча 1-жолу 2020-жылы 17-ноябрда тест тапшырган. Канааттандырарлык эмес деген жыйынтык менен Ж.У. Искендеров “Окуу” субтести боюнча тестирлөөдөн өткөн эмес.

2020-жылы 18-ноябрда саат 17:00дө ал тестирлөөнүн жыйынтыгына макул эместиги жөнүндө арыз менен “Кыргызтест” ММ директору Б.Б. Топоева-Ставинскаяга кайрылган.

2020-жылы 20-ноябрда Ж.У. Искендеров “Окуу” субтести боюнча өзүнүн тесттик жооптору менен кенен тааныштырылган жана аны бышыктаган. Ошол эле күнү Ж.У. Искендеров “Окуу” субтестин кайра тапшырууга 2-жолу киргизилген (көрмө жазуу менен ырасталган). Бул субтест боюнча канааттандырарлык деген жыйынтыктын негизинде Ж.У. Искендеров белгиленген үлгүдөгү сертификат алган.

Маалымат катары: “Кыргызтест” тутуму боюнча мамлекеттик тилди билүү деңгээлин аныктоо боюнча тестирлөө программа менен жүргүзүлөт, “Окуу”, “Угуу”, “Лексика. Грамматика” субтесттери боюнча жыйынтыктарды  программа тест тапшыргандан кийин автоматтык түрдө аныктайт жана тест тапшырып жаткан адам субтесттен өткөндөн кийин дароо көрө алат. “Сүйлөө” жана “Жазуу” субтесттери боюнча жооптор эксперт-лингвисттер тарабынан каралат. Тестирлөө процессинде жыйынтыктар автоматтык түрдө маалыматтар базасына киргизилет жана кандайдыр бир өзгөртүү же оңдоо киргизүү мүмкүн эмес. Бул адам факторун жоккочыгарат жана туура эмес жыйынтыктарды берүү мүмкүн эместигин кепилдейт.

Ошондой эле жыйынтыктарды эсептөө жана сертификаттарды басып чыгаруу “Кыргызтест” ММдин айрым кызматкерлеринин же жетекчилигинин каалоосу боюнча жүргүзүлүшү мүмкүн эмес, алар маалыматтар базасынан түздөн-түз чыгарылат.

2020-жылдын 19-ноябрында белгиленген мөөнөттө мамлекеттик тилди билүү деңгээли тууралуу сертификат тапшырылбагандыгына байланыштуу КР БШК тарабынан “Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер катары көрсөтүү үчүн тапшырылган документтерди кайтарып берүү жөнүндө” № 273 чечим кабыл алынды.