20.09.2017 №77 Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер С.Ш. Жээнбековдун ыйгарым укуктуу өкүлү Ж.Сманбаеванын даттануусу жөнүндө

Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясына (мындан ары – Борбордук шайлоо комиссиясы) Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер
С.Ш. Жээнбековдун ыйгарым укуктуу өкүлү Ж.Сманбаевадан (мындан ары – Арыз ээси) 2017-жылдын 14-сентябрында кириш № 01-12/2120,2017-жылдын 15-сентябрында кириш № 01-12/2130, Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабанов шайлоо мыйзамдарынын талаптарын бир нече жолу одоно бузгандыгы жөнүндө арыз келип түштү.
Өзүнүн 2017-жылдын 14-сентябрындагы даттануусунда арыз ээси Бишкек шаары боюнча (Жукеева-Пудовкин жана И. Ахунбаев, Алма-Ата жана И. Ахунбаев көчөлөрүнүн кесилишинде жана башка жерлерде) Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабановдун үгүт билборду түрүндөгү үгүт материалдары жайгаштырылган, анда Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабанов, Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер С.Ш. Жээнбеков жана өзгөчө кырдаалдар министри К. Боронов бар деп көрсөтөт.
Архивдик маалыматтар боюнча, жогоруда көрсөтүлгөн үгүт билборддоруна жайгаштыруу үчүн үгүт материалы катары колдонулган фотосүрөт 2012-жылдын мартында мурдагы Кыргыз Республикасынын Премьер-министри Ө.Т. Бабановдун Ош облусунун Алай районундагы Нура айылына иш сапарынын алкагында тартылган.
Арыз ээси азыркы учурда С.Ш. Жээнбеков менен Ө.Т. Бабанов Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна катталган талапкерлер болуп саналат жана Кыргыз Республикасынын шайлоо мыйзамдарына ылайык Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкерлердин бирдей статусу бар деп белгилейт.
Мында Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабанов үгүт материалында бир талапкер башка талапкерге карата ыңгайсыз абалга коюлган фотосүрөттү колдонгон, анын мааниси боюнча Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабанов басымдуу ролду ойнойт.
Арыз ээси бул аракет «Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө» Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын (мындан ары – конституциялык Мыйзам) 28-беренесинин 5-бөлүгүнүн талабын бузат, ага ылайык талапкерлер билип туруп жалган маалыматтарга негизделген жана башка талапкерлердин абийирине, ар-намысына же ишкер беделине зыян келтирген жарыялоолорго жол берүүгө укуксуз деп эсептейт.
Ошондой эле үгүт материалында иштеп жаткан өзгөчө кырдаалдар министри К. Бороновдун сүрөтүнүн болушу конституциялык Мыйзамдын 22-беренесинин 15-бөлүгүнүн талаптарына карама-каршы келет деп белгилейт.
Мындан тышкары, КР Президентинин кызмат ордуна талапкер
Ө.Т. Бабанов Кыргыз Республикасынын Граждандык кодексинин 19-беренесинин талабын бузган, ага ылайык кандайдыр-бир адамдын жарыяланган сүрөтүн (картина, фото сүрөт, кино фильм жана д.у.с.) бул адамдын макулдугусуз жарыялоого жана таратууга эч кимдин укугу жок.
Өзүнүн 2017-жылдын15-сентябрындагы даттануусунда арыз ээси Кыргыз Республикасынын аймагынын айрым бөлүгүндө (атап айтканда, Кара-Көл, Таш-Көмүр шаарларында, Жалал-Абад облусунун Тогуз-Торо райондагы Казарман айылына кире бериште, Ош облусунун Араван районундагы Араван айылында жана башка жерлерде) Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабановдун үгүт билборддору жайгашканын, анда Жалал-Абад облусунун Тогуз-Торо районунун акими Идирисов Тилек Казыбекович бар экенин көрсөтөт. Кыргыз Республикасынын Президентинин 2017-жылдын31-январынагы № 17 Жарлыгы менен бекитилген Кыргыз Республикасынын мамлекеттик жана муниципалдык кызмат орундарынын реестрине ылайык райондук администрациянын башчысы жогорку административдик муниципалдык кызмат ордунун категориясына кирет.
Иштеп жаткан кызмат адамынын фотосүрөтүн үгүт материалдарында колдонуу конституциялык Мыйзамдын 22-беренесинин 15-бөлүгүнө карама-каршы келет.
Жогоруда баяндалгандарды эске алып, арыз ээси КР Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабанов тараптан КР шайлоо мыйзамдарынын, атап айтканда, Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын 22-беренесинин 15-бөлүгүн, 28-беренесинин 5-бөлүгүн туруктуу одоно бузууларга жол берилип жатат деп эсептейт жана Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабановго жазуу жүзүндө эскертүү жасоону жана жогоруда көрсөтүлгөн үгүт материалдарын пайдаланууга тыюу салууну өтүнөт.
Кыргыз Республикасынын Президентин шайлоону өткөрүүдө шайлоо алдындагы үгүттү жүргүзүү эрежелеринин сакталышына контролдук кылуу боюнча жумушчу топ жана Кыргыз Республикасынын Президентин шайлоону өткөрүүдө шайлоочулардын жана шайлоо процессинин башка субъекттеринин арыздарын жана даттанууларын кароо боюнча жумушчу топ (мындан ары – Жумушчу топтор) берилген даттанууларды 2017-жылдын15 жана 18-сентябрында биргелешкен отурумунда маңызы боюнча карап чыкты.
Арыз ээсинин далилдерин объективдүү кароо жана иликтөө, аларга баа берүү максатында Жумушчу топтордун отурумуна арыз ээси жана КР Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабановдун ыйгарым укуктуу өкүлү Э.Б. Ирискулбеков (мындан ары –ыйгарым укуктуу өкүл Э.Б. Ирискулбеков) чакыртылды.
2017-жылдын 15-сентябрында тараптардын катышуусу менен Жумушчу топтун биринчи отуруму өттү. Отурумда арыз ээси өзүнүн далилдерин жана даттанууда көрсөтүлгөн талаптарды колдоду. Мындан тышкары, арыз ээси даттануну бергенге чейин ыйгарым укуктуу өкүл Э.Б. Ирискулбековго кетирилген кемчиликтерди жоюу жана жогоруда көрсөтүлгөн үгүт материалдарын алып салуу өтүнүчү менен телефон чалганын көрсөттү.
Ыйгарым укуктуу өкүл Э.Б. Ирискулбеков даттанууда көрсөтүлгөн далилдерге макул болгон жок жана арыз ээсинин талаптарын канааттандыруудан баш тартууну өтүндү.
Отрумдун жыйынтыктары боюнча Жумушчу топтор ыйгарым укуктуу өкүл Э.Б. Ирискулбековго шайлоо мыйзамдарын бузууларды 2017-жылдын 18-сентябрына чейинки мөөнөттө жоюу үчүн убакыт берди.
2017-жылдын 18-сентябрында Жумушчу топтордун экинчи отуруму өттү, анда ыйгарым укуктуу өкүл Э.Б. Ирискулбеков үгүт билборддору алып салынбаганын жана үгүг материалдарын алып салуу жөнүндө маселени алар арыз ээси арыздарын алып салгандан кийин карай тургандыгын билдирди.
Өз кезегинде арыз ээси буларды белгиледи: ал даттанууну кайра чакыртып алууга ниеттенбейт, анткени ыйгарым укуктуу өкүл Э.Б. Ирискулбеков эгерде арыз ээси кайра чакыртса, алар үгүт билбордорун алып салуу жөнүндө маселени гана карайт, бирок алып салууга даяр эмес.
Жумушчу топтордун отурумунун жүрүшүндө ыйгарым укуктуу өкүл Э.Б. Ирискулбеков баннерлерге жайгаштырылган басылма материалдар үгүттүк эмес, маалыматтык материал болуп саналат деп түшүндүрдү.
Конституциялык Мыйзамга ылайык, шайлоо алдындагы үгүт деп төмөнкүлөр таанылат:
1) тигил же бул талапкер, талапкерлердин тизмеси үчүн добуш берүүгө же болбосо аларга каршы добуш берүүгө үндөөлөр;
2) айрым талапкерлерге, саясий партияларга карата колдоону билдирүү;
3) талапкерди, талапкерлердин тизмесин шайлоонун же шайлабай коюунун мүмкүн болуучу кесепеттерин баяндап жазуу;
4) талапкерлердин, алардын кесиптик иштерине же алардын өздөрүнүн кызматтык (кызмат орундук) милдеттерин аткарууларына байланышпаган ишмердиги жөнүндө маалыматтарды таратуу.
Ыйгарым укуктуу өкүл Э.Б. Ирискулбеков калган бардык материалдармаалымдооболуп саналат жана тиешелүү түрдө КР Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабановдун жайгаштырылган материалдары маалыматтык материалдар болуп саналат деп эсептейт. Билборддордо жайгаштырылган адамдардын сүрөттөрүн жайгашщтырууга макулдук алуу жагынан бул адамдар айкын болуп саналат жана алардын макулдугу талап кылынбайт деп белгиледи.
Жумушчу топтордун чечими менен арыз ээсинин даттануулары канааттандырылды жана Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумуна киргизилди.
Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумунда арыз ээси, ыйгарым укуктуу өкүл Э.Б. Ирискулбеков, жана КР Президентинин кызмат ордуна талапкер С.Ш. Жээнбековдун Борбордук шайлоо комиссиясындагы өкүлдөрү Р.Б. Бекбасаров, Ж.А. Сманбаева угулду.
Тараптарды угуп, даттанууларды жана аларга тиркелген материалдарды карап чыгып, Борбордук шайлоо комиссиясытөмөнкүлөрдү белгилейт.
Конституциялык Мыйзамдын 23-беренесине жана Борбордук шайлоо комиссиясынын 2017-жылдын 14-июнундагы № 147 токтом менен бекитилген 2017-жылдын 15-октябрына дайындалган Кыргыз Республикасынын Президентин шайлоону даярдоо жана өткөрүү боюнча негизги иш-чаралардын календардык планына ылайык шайлоо алдындагы үгүт 2017-жылдын 10-сентябрында башталган.
Конституциялык Мыйзамдын 22-беренесинин 10-бөлүгүндөгү 2-пунктка ылайык, айрым талапкерлер жагынан артыкчылыкты билдирүү шайлоо алдындагы үгүт деп таанылат.
Билборддордо жайгаштырылганжана КР Президентинин кызмат ордуна талапкер С.Ш. Жээнбековдун сүрөтү бар, КР Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабановдун шайлоо фондунун каражаттарынан төлөнгөн басылма материал жана Тогуз-Торо райондук администрациясынын башчысы Т. Идирисовдун сүрөтү бар, КР Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабановдун шайлоо фондунун каражаттарынан төлөнгөн басылма материал басылма үгүт материалдары болуп саналат.
Конституциялык Мыйзамдын 22-беренесинин 13 жана 14-бөлүктөрүндө мындай деп белгиленген: талапкер, саясий партиялар жалпыга маалымдоо каражаттары аркылуу өзүнүн үгүт иштеринин таризин жана мүнөзүн өз алдынча аныктоого укуктуу.Шайлооалдындагы үгүт ЖМК аркылуу, массалык иш-чараларды жүргүзүү аркылуу, басылма, аудиовизуалдык жана башка үгүт материалдарын чыгаруу жана таратуу аркылуу, конституциялык Мыйзамда тыюу салынбаган башка формаларда жүзөгө ашырылышы мүмкүн.
Ыйгарым укуктуу өкүл Э.Б. Ирискулбековдун айтымы боюнча, бул материалдар 36-40 нускадагы тираж менен даярдалган. 2017-жылдын 18-сентябрында ыйгарым укуктуу өкүл Э.Б. Ирискулбековдон Шайлоо алдындагы үгүттү жүргүзүү эрежелеринин сакталышына контролдук кылуу боюнча жумушчу топтун жетекчисине «Бабанов» деген тексти бар № 27
1 баннер, «Бабанов» деген тексти бар №7 1 баннер алып салынгандыгы жөнүндө кабар келип түшкөн.
Конституциялык Мыйзамдын 22-беренесинин 3-бөлүгүнө ылайык, жалпыга маалымдоо каражаттарына жайгаштырылган же жалпыга маалымдоо каражаттарында жайгаштырылган же башка ыкма менен таратылган маалыматтык материалдардын мазмуну калыс, так болушу керек, талапкерлердин теңдигин бузбоосу тийиш, аларда кандайдыр бир талапкерге артыкчылык берилбеши керек.
Конституциялык Мыйзамдын 22-беренесинин 15-бөлүгүнө ылайык,мамлекеттик органдардын жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын кызматчылары үгүт жүргүзүүгө, ар кандай үгүт материалдарын чыгарууга жана таратууга укугу жок.
Ошентип, Тогуз-Торо райондук администрациясынын башчысы Т.Идирисов иштеп жаткан муниципалдык кызматчы болуп санала тургандыгын эске алып, анын сүрөтүн КР Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабановдун басылма үгүт материалдарында жайгаштыруу конституциялык Мыйзамдын ченемдерине карама-каршы келет.
Мындан тышкары, конституциялык Мыйзамдын 28-беренесинин 5-бөлүгүнө ылайык, талапкерлер, алардын өкүлдөрүшайлоо алдындагы өнөктүктөргө катышууда билип туруп жалган маалыматтарга негизделген жана талапкерлердин, саясий партиялардын абийирине, ар-намысына же ишкер беделине зыян келтирген жарыялоолорго жол берүүгө укуксуз.
Жогоруда баяндалгандардын негизинде, Борбордук шайлоо комиссиясыКР Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабанов тарабынан «Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө» Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын ченемдерин бузуу орун алган деген тыянакка келди.
Конституциялык Мыйзамдын 29-беренесине ылайык, талапкер ушул конституциялык Мыйзамдын 22-27-беренелеринде, ошондой эле ушул беренеде белгиленген талаптарды бузган учурда тиешелүү шайлоо комиссиясы аларга бузуулар жөнүндө жазуу жүзүндөгү эскертүүнү жасоого укуктуу.
Жогоруда баяндалгандардын негизинде, колдонуудагы мыйзамдарды жол берилген бузууларды жоюуга ниетинин жоктугу жөнүндө Э.Ирискулбековдун арызын эске алып, конституциялык Мыйзамдын 22, 28, 29-беренелерин, Кыргыз Республикасынын Президентин шайлоону өткөрүүдө шайлоо алдындагы үгүттү жүргүзүү эрежелеринин сакталышына контролдук кылуу боюнча жумушчу топтун жана Кыргыз Республикасынын Президентин шайлоону өткөрүүдө шайлоочулардын жана шайлоо процессинин башка субъекттеринин арыздарын жана даттанууларын кароо боюнча жумушчу топтун чечимин жетекчиликке алып, Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы

ЧЕЧИМ  КЫЛДЫ:
1.Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер
С.Ш. Жээнбековдун ыйгарым укуктуу өкүлү Ж.Сманбаеванын 2017-жылдын 14-сентябрындагы кириш № 01-12/2120, 2017-жылдын 15-сентябрындагы кириш  № 01-12/2130 даттануулары канааттандырылсын.
2. «Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө» Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамында белгиленген талаптарды бузгандыгы үчүн Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабановго жазуу жүзүндөгү эскертүү жасалсын.
3. Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер Ө.Т. Бабанов кетирилген кемчиликтерди жоюуга милдеттендирилсин.
4. Ушул чечим Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын расмий сайтына жарыялансын.
5. Ушул чечимдин аткарылышын контролдоо Кыргыз Республикасынын Президентин шайлоону өткөрүүдө шайлоочулардын жана шайлоо процессинин башка субъекттеринин арыздарын жана даттанууларын кароо боюнча жумушчу топтун жетекчисине жүктөлсүн.

ТӨРАГА                               Н. ШАЙЛДАБЕКОВА
Бишкек шаары, 2017-жылдын 20-сентябры
№ 77