№25 Аламүдүн шайлоо округу боюнча Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттыгына талапкер Б.К. Бегалиевдин пайдасына шайлоочуларды сатып алуу фактысы боюнча сотко чейинки өндүрүш боюнча Ош шаардык ИИБнин маалыматы тууралуу

2021-жылы 26-ноябрда Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын (мындан ары – Борбордук шайлоо комиссиясы) Ыкчам чара көрүүнүн координациялык тобуна (мындан ары – ЫЧКТ) Кыргыз Республикасынын Жазык кодексинин 192-беренесинин 2-бөлүгүндө каралган кылмыштын (шайлоочуларды сатып алуу) белгилери боюнча катталган №03-058-2021-008847 сотко чейинки өндүрүш боюнча Ош шаардык ИИБнин маалыматы түштү.

Берилген маалыматка ылайык, №25 Аламүдүн шайлоо округу боюнча Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттыгына талапкер Б.К. Бегалиевдин пайдасына үгүт жүргүзгөн Б. Абдылдаева шайлоочу – Аламүдүн районунун социалдык өнүктүрүү башкармалыгынын адиси М. Мещеринага 5 000 сом берип жатканда кылмыш болгон жерде сотко чейинки өндүрүш алкагында кармалган.

Мында М. Мещерина 5 000 сом суммасында Б. Абдылдаевадан алган акча каражаттары түрүндөгү сатып алуу предметин аталган талапкердин үгүт материалдары менен кошо өз ыктыяры менен берди.

2021-жылы 25-ноябрда Б. Абдылдаевага Кыргыз Республикасынын Жазык кодексинин 192-беренесинин 2-бөлүгүндө каралган кылмыш жасаган деп шектенүү жөнүндө билдирме тапшырылган.

Укук коргоо органынын маалыматы боюнча кылмыш аракеттерин, ошондой эле талапкер Б.К. Бегалиевдин пайдасына шайлоочуларды сатып алуу боюнча жогоруда көрсөтүлгөн схемага тартылган башка адамдарды аныктоого жана документтештирүүгө багытталган тергөө-ыкчам иш-чаралары улантылууда.

Ош шаардык ИИБ тарабынан берилген маалыматтарды жана материалдарды изилдеп жана талкуулап, Борбордук шайлоо комиссиясы төмөнкүдөй тыянакка келди.

“Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө” Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын (мындан ары –конституциялык Мыйзам) 28-беренесинин 3-бөлүгүнө ылайык, “Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан бекитилген тизмекке ылайык, талапкерлердин тизмесин көрсөткөн саясий партиянын символикасын, талапкердин сүрөтүн камтыган басылма үгүт материалдарын, төш белгилерди, футболкаларды, баш кийимдерди, моюн орогучтарды кошпогондо, шайлоо дайындалган учурдан тартып шайлоочуларды сатып алууга: шайлоочуларга акча каражаттарын төлөп берүүгө; шайлоочуларга белектерди жана башка материалдык баалуулуктарды тапшырууга; товарларды жеңилдетилген шартта сатууга; кандай болбосун товарларды акысыз таркатууга, акысыз же жеңилдетилген шарттарда кызмат көрсөтүүлөргө тыюу салынат”.

Аталган конституциялык Мыйзамдын 28-беренесинин 9-бөлүгүнө ылайык, “Борбордук шайлоо комиссиясы шайлоо алдындагы үгүттү жүргүзүүнүн белгиленген тартиби сакталышын контролдойт жана жол берилген укук бузууларды четтетүү боюнча чараларды көрөт”.

Конституциялык Мыйзамдын 37-беренесинин 4-1-бөлүгүнүн биринчи абзацына ылайык, “Эгерде шайлоолорго даярдануу, добуш берүүнү өткөрүү, добуштарды саноо, добуш берүүнүн жыйынтыгын белгилөө учурунда талапкер, саясий партия тарабынан добуш берүүнүн жыйынтыгын анык белгилөөгө мүмкүндүк бербеген бузуулар орун алса, же шайлоочулардын эрк билдирүүсүнө таасир көрсөтүлсө, Борбордук шайлоо комиссиясы талапкер, талапкерлердин тизмеси боюнча добуш берүүнүн жыйынтыгын анык эмес деп таанууга укуктуу”.

Конституциялык Мыйзамдын 37-беренесинин 5-бөлүгүнүн экинчи абзацына ылайык, анын ичинде шайлоочуларды сатып алуу менен байланышкан бузуулар шайлоочулардын эркин билдирүүсүнө таасир эткен бузуулар деп түшүнүлөт.

Ошону менен бирге, конституциялык Мыйзамдын 21-беренесинин 8-бөлүгүндө минтип белгиленген: “Талапкер, саясий партия ушул конституциялык Мыйзамда каралган учурларда, өз өкүлдөрүнүн ушул конституциялык Мыйзамдын талаптарын бузган аракеттери үчүн жоопкерчилик тартышат”.

Мында кароо учурунда териштирүү алкагында шайлоочулардын добуштарын сатып алган деп шектенүү жөнүндө билдирме тапшырылган Б.Абдылдаеванын Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттыгына талапкер Б.К. Бегалиев менен байланышы аныкталган жок.

Баяндалганга байланыштуу Борбордук шайлоо комиссиясы талапкер Б.К. Бегалиевдин шайлоочулардын добуштарын сатып алуу фактысы боюнча жоопкерчилигин териштирилип жаткан иш боюнча өтүп жаткан адамдын аталган талапкер менен байланышын укук коргоо органдары тарабынан аныктоо натыйжасына жараша кароо максатка ылайыктыгы тууралуу тыянакка келүүдө.

Жогоруда баяндалгандын негизинде, “Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө” Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын 28, 37, 43-беренелерине ылайык, “Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы жөнүндө” Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын 3, 4, 8-беренелерин, Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын 2020-жылдын 4-февралындагы №33 токтому менен бекитилген “Ыкчам чара көрүүнүн координациялык тобунун (ЫЧКТ) ишинин тартиби жөнүндө” Жобону жетекчиликке алып, Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясы

ЧЕЧИМ КЫЛАТ:

1. №03-058-2021-008847 сотко чейинки өндүрүш боюнча Ош шаардык ИИБ тарабынан берилген маалымат эске алынсын.

2. Шайлоочулардын добуштарын сатып алуу фактысы боюнча териштирилип жаткан иш боюнча өтүп жаткан адамдардын аталган талапкер менен байланышы укук коргоо органдары тарабынан аныкталган учурда Б. Бегалиевди – №25 Аламүдүн шайлоо округу боюнча Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттыгына талапкерди шайлоо мыйзамдарында каралган жоопкерчиликке тартуу маселеси каралсын.

3. Ош шаардык ИИБ № 03-058-2021-008847 сотко чейинки өндүрүштө териштирүү натыйжалары боюнча Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясына толук маалымат берсин.

4. Бул чечим Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын расмий сайтына жарыялансын.

5. Бул чечимдин аткарылышын контролдоо Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын төрагасынын орун басары, Ыкчам чара көрүүнүн координациялык тобунун жетекчиси Т. Шайназаровго жүктөлсүн.

ТӨРАГА Н. ШАЙЛДАБЕКОВА

Бишкек ш. 2021-жылдын 27-ноябры

№1402