0 (770) 660240
КР БШКнын Регламенти
|
|
|
Кыргыз Республикасынын |
Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын
РЕГЛАМЕНТИ
(КР Борборшайлоокомунун 2013-жылдын 26-сентябрындагы № 154, 2017-жылдын 6-майындагы N 110, 2020-жылдын 4-февралындагы № 32, 2020-жылдын 26-июнундагы № 107 токтомдорунун редакцияларына ылайык)
I. Жалпы жоболор
1-берене.
Ушул Регламент туруктуу иштеген мамлекеттик орган болуп саналган, Кыргыз Республикасында шайлоолорду жана референдумдарды өткөрүүнү камсыздаган жана шайлоо комиссияларынын системасын башкарган Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын (мындан ары - Борбордук шайлоо комиссиясы) иштөө тартибин жана эрежелерин аныктайт.
2-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясы өзүнүн бюджети, атайын фондусу, Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик гербинин сүрөтү түшүрүлгөн расмий бланкы жана мөөрү, өз ишин камсыз кылуу үчүн зарыл башка мөөрлөрү жана штамптары, ошондой эле, эмблемасы бар юридикалык жак болуп саналат.
3-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясы өз ишинде Кыргыз Республикасынын Конституциясын (мындан ары - Конституция), "Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө" Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамын, "Референдум жөнүндө" Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамын, "Шайлоолорду жана референдумдарды өткөрүү боюнча шайлоо комиссиялары жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамын, "Жергиликтүү өз алдынча башкаруу жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамын, ушул Регламентти жана Кыргыз Республикасынын башка укуктук-ченемдик актыларын жетекчиликке алат.
(КР Борборшайлоокомунун 2017-жылдын 6-майындагы N 110 токтомунун редакциясына ылайык)
4-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын ишине мамлекеттик органдар, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдар, коммерциялык эмес уюмдар, алардын ичинде саясий партиялар, башка юридикалык жана жеке жактар тарабынан кийлигишүүгө жол берилбейт.
Борбордук шайлоо комиссиясынын өзүнүн ыйгарым укуктарынын чегинде кабыл алынган чечимдери мамлекеттик органдардын, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын кызматтык адамдары, мамлекеттик жана муниципалдык мекемелердин жана ишканалардын, саясий партиялар, коммерциялык эмес уюмдар, талапкерлер, демилгелүү топтордун мүчөлөрү, шайлоочулар, референдумдун катышуучулары, ошондой эле, төмөн турган шайлоо комиссиялары үчүн милдеттүү.
Мамлекеттик органдар жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары, ошондой эле алардын кызмат адамдары Борбордук шайлоо комиссиясына анын өз ыйгарым укуктарын ишке ашырууга көмөк көрсөтүүгө милдеттүү.
Саясий партиялар жана башка коммерциялык эмес уюмдар, юридикалык башка жактар референдум жана шайлоону даярдоо жана өткөрүү менен байланыштуу зарыл материалдарды жана маалыматтарды Борбордук шайлоо комиссиясына берүүгө милдеттүү.
5-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын курамы беш жылдык мөөнөткө түзүлөт жана он эки мүчөдөн турат.
Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши (мындан ары - Жогорку Кеңеш) Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүн: курамынын үчтөн бирин - Кыргыз Республикасынын Президентинин (мындан ары - Президент) сунушу боюнча; үчтөн бирин - парламенттик көпчүлүктүн жана үчтөн бирин - парламенттик оппозициясынын сунушу боюнча, бир жыныстагы адамдардын жетимиш пайыздан ашпаган өкүлчүлүгүн эсепке алуу менен шайлайт; аларды мыйзамдарда каралган учурларда кызматынан бошотот.
6-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүнүн бош орду пайда болгон учурда, анын ордун ээлөө, өзүнүн ыйгарым укуктары мөөнөтүнөн мурда токтотулгандыктан бош орун пайда болгон Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүн мурда шайлаган ошол эле субъекттин сунушу боюнча жүзөгө ашырылат.
7-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын иштеп жаткан курамынын ыйгарым укуктары анын биринчи отуруму болгон күндөн тартып башталат жана Борбордук шайлоо комиссиясынын жаңы курамынын биринчи укук ченемдүү отурумунан кийин токтотулат.
Эгерде Борбордук шайлоо комиссиясынын курамынын ыйгарым укуктарынын мөөнөтү Президент жана Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо боюнча шайлоо өнөктүгүнүн же референдум өнөктүгүнүн учурунда бүткөн учурда, анын ыйгарым укуктарынын мөөнөтү ошол шайлоо өнөктүгү, референдум өнөктүгү аяктаганга чейин узартылат.
Борбордук шайлоо комиссиясынын курамынын иши, анын мөөнөтү бүткөнгө чейин, Жогорку Кеңешинин таркатылышына, Жогорку Кеңештеги фракциялардын коалициясынын курамынын өзгөрүлүшүнө, Президенттин ыйгарым укуктарынын токтотулушуна жана мөөнөтүнөн мурда токтотулушуна байланыштуу токтотулушу мүмкүн эмес.
8-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүнүн статусу "Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча шайлоо комиссиялары жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы менен аныкталат.
9-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү болуп жогорку билимдүү, жигердүү шайлоо укугуна ээ, 25 жашка чыккан, Кыргыз Республикасынын жараны боло алат.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүнө Жогорку Кеңештин Төрагасы белгиленген үлгүдөгү күбөлүк берет.
Төмөнкүлөр Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү боло албайт:
1) Жогорку Кеңештин депутаты, жергиликтүү кеңештин депутаты;
2) мамлекеттик органдын жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органынын кызмат адамы;
3) судья, аскер кызматкери, укук коргоо жана фискалдык органдын кызматкери;
4) талапкер, талапкердин, саясий партиянын өкүлү;
5) башка төмөн турган шайлоо комиссиясынын мүчөсү;
6) мыйзамдарда белгиленген тартипте, соттуулугу алып салынбаган же жоюлбаган адам;
7) башка мамлекеттин жарандыгы бар адам.
Борбордук шайлоо комиссиясынын курамына жакын туугандар шайланышы мүмкүн эмес.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү ыйгарым укуктарын жүзөгө ашыруу учурунда саясий партиядагы өз ишмердигин токтотууга милдеттүү.
10-берене.
Төраганы жана төраганын орун басарларын кошпогондо, Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрү өз ыйгарым укуктарын негизги иштеген жеринен ажыратылбастан жүргүзөт.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү өз ыйгарым укуктарын аткаруу учурунда анын макулдугу болмоюнча башка ишке которулушу же администрациянын (иш берүүчүнүн) демилгеси боюнча бошотулушу мүмкүн эмес.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүнө комиссияда иштөө үчүн шарттар түзүлөт, комиссияда иштеген мезгилде жайлар, транспорт жана байланыш каражаттар берилет.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүн медициналык жана турмуш-тиричилик жактан тейлөө Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн мүчөлөрүн тейлөө деңгээлинде белгиленет.
11-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү ал Президенттин кызмат ордуна талапкер, Жогорку Кеңештин депутаттыгына, жергиликтүү кеңештин депутаттыгына, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдын башчысы кызмат ордуна талапкер же анын өкүлү болуп катталган учурларда Жогорку Кеңештин чечимисиз Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү милдетинен бошотулду деп эсептелет. Аталган учурларда Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү өз ыйгарым укуктарын он күндүк мөөнөттө токтотууга милдеттүү.
12-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү ыйгарым укуктары аяктаганга чейин милдеттеринен Жогорку Кеңеш тарабынан төмөнкү учурларда бошотулат:
1) өз ыйгарым укуктарын токтотуу жөнүндө жазуу жүзүндөгү арыз бергенде;
2) Кыргыз Республикасынын жарандыгынан чыкканда же жарандыгын жоготкондо, ошондой эле башка мамлекеттин жарандыгын алганда же чет мамлекеттин аймагында жарандын туруктуу жашоо укугун ырастаган жашоо уруксатын алганда;
3) туруктуу жашоо үчүн Кыргыз Республикасынын чегинен сыртка чыгып кеткенде;
4) ага карата соттун айыптуу өкүмү мыйзамдуу күчүнө киргенде;
5) иш-аракетке жөндөмсүз, иш-аракетке жөндөмдүүлүгү чектелген, кайтыш болгон же аны дайынсыз жоголгон деп таануу жөнүндө соттун чечими мыйзамдуу күчүнө киргенде;
6) Борбордук шайлоо комиссиясынын билдирүүсү боюнча - кайтыш болгондо;
7) Борбордук шайлоо комиссиясынын сунушу боюнча - милдеттерди жана тапшырмаларды системалык түрдө аткарбаганда.
13-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасынын же төраганын орун басарларынын ыйгарым укуктарын мөөнөтүнөн мурда токтотуу жүйөлүү сунуш жана аны Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумунда кароо Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн белгиленген санынын үчтөн биринин демилгеси боюнча жүзөгө ашырылат.
(Абзац КР Борборшайлоокомунун 2017-жылдын 6-майындагы N 110 токтомуна ылайык алынып салынды)
Эгерде Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасынын же төраганын орун басарларынын ыйгарым укуктарын мөөнөтүнөн мурда токтотуу жөнүндө чечим үчүн Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн белгиленген санынын үчтөн экисинен добушу берилсе, ал чечим кабыл алынды деп эсептелинет.
(Абзац КР Борборшайлоокомунун 2017-жылдын 6-майындагы N 110 токтомуна ылайык алынып салынды)
Төраганын же төраганын орун басарларынын бош кызмат орундарын ээлөө аларды шайлоо тартибине ылайык жүргүзүлөт.
Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумунда Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүнүн милдеттерин дайыма аткарбагандыгы жөнүндө маселени кароону демилге кылуу укугуна комиссиянын төрагасы же Борбордук шайлоо комиссиясынын үчтөн бир кем эмес курамы ээ.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүнүн өз милдеттерин дайыма аткарбагандыгы жөнүндө чечим комиссиянын мүчөлөрүнүн белгиленген санынын үчтөн эки добушу менен кабыл алынат.
Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасы Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүнүн өз милдеттерин дайыма аткарбагандыгы жөнүндө чечим кабыл алынгандан кийин үч күндүн ичинде Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешине сунуштама жиберет.
(КР Борборшайлоокомунун 2013-жылдын 26-сентябрындагы № 154, 2017-жылдын 6-майындагы N 110 токтомдорунун редакцияларына ылайык)
14-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын расмий басма сөз органы болуп "Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын бюллетени" эсептелинет.
15-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясы өзүнчө администрациялык имаратта жайгашат. Комиссиянын отурумдары анын туруктуу жайгашкан жеринде өткөрүлөт. Комиссия көчмө отурумду өткөрүү жөнүндө чечимди кабыл алууга укуктуу.
II. Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасынын жана төрагасынын орун басарларынын ыйгарым укуктары
16-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасы:
1) Борбордук шайлоо комиссиясын атынан мамлекеттик органдарда, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарында, коммерциялык жана эл аралык уюмдарда чыгат;
2) Борбордук шайлоо комиссиясынын ишин уюштурат;
3) Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумдарын чакырат жана ал жерде төрагалык кылат;
4) анын ыйгарым укуктарына кирген маселелер боюнча буйруктарды жана буюрмаларды чыгарат;
5) Борбордук шайлоо комиссиясынын токтомдоруна жана башка документтерине кол коет;
6) Борбордук шайлоо комиссиясынын чечимдери ишке ашышы үчүн контролдук кылууну жүзөгө ашырат;
7) орун басарларынын жана Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн ортосунда милдеттерди жана тапшырмаларды бөлүштүрөт;
8) Борбордук шайлоо комиссиясынын аппаратына жалпы жетекчиликти жүзөгө ашырат;
9) Борбордук шайлоо комиссиясынын аппаратынын, төмөн турган шайлоо комиссиялардын штаттык санын, түзүмүн жана чыгымдарынын сметасын бекитет;
10) колдонуудагы мыйзамдарга ылайык, Борбордук шайлоо комиссиясынын аппаратынын кызматкерлерин жана штаттан тышкары кызматкерлерди ишке кабыл алууну жана иштен бошотууну жүзөгө ашырат;
11) шайлоо комиссияларынын ишин финансылык жана материалдык техникалык жактан камсыз кылуу маселелерин чечет;
12) Борбордук шайлоо комиссиясынын дарегине келип түшкөн бардык сунуштар, арыздар жана даттануулар жөнүндө Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнө маалымдайт жана аларды кароо боюнча ишти уюштурат;
13) "Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча шайлоо комиссиялары жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы менен каралган башка ыйгарым укуктарды жүзөгө ашырат.
17-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасы болбогон мезгилде (ооруп калган учурда, командировка, эмгектик же башка өргүүлөргө чыкканда) Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасынын ыйгарым укуктарын анын тапшырмасы боюнча орун басарларынын бири аткарат.
III. Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн ыйгарым укуктары
18-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү:
1) Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумунун күн тартиби боюнча сунуштарды, талкууланып жаткан маселелердин маңызы боюнча сунуштарды, сын пикирлерди жана оңдоолорду киргизет, маалымкаттарды берет, бардык каралып жаткан маселелер боюнча жарыш сөзгө катышат;
2) Борбордук шайлоо комиссиясынын ыйгарым укуктарына кирген жана анын отурумунда каралып жаткан ар кандай маселелер боюнча добуш берүү өткөрүүнү талап кылууга укуктуу;
3) Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумунда кабыл алынган чечим менен макул болбогон учурда өзгөчө пикирге ээ болууга жана аны кароону талап кылууга укуктуу;
4) мамлекеттик органдардын, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын, саясий партиялардын, коммерциялык эмес уюмдардын, жалпыга маалымат каражаттарынын өкүлдөрүн жана жарандарды кабыл алат;
5) Борбордук шайлоо комиссиясынын тапшырмасы боюнча төмөн турган шайлоо комиссияларынын ишине контролдук кылууну жүзөгө ашырат, Борбордук шайлоо комиссиясына жүргүзүлгөн текшерүүлөрдүн натыйжалары тууралуу билдирет;
6) шайлоону, референдумду даярдоо жана өткөрүү маселелери жана Борбордук шайлоо комиссиясынын ыйгарым укуктарына кирген башка маселелер боюнча укуктук ченемдик жана башка актыларды даярдоого катышат;
7) Борбордук шайлоо комиссиясынын жана төмөн турган шайлоо комиссияларынын шайлоого, референдумга түздөн-түз байланышкан документтери жана материалдары менен таанышат, ал документтердин жана материалдардын (мыйзамдарда белгиленген тартипте купуя маалыматтарды камтыган документтерди жана материалдарды кошпогондо) көчүрмөлөрүн алат;
8) "Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча шайлоо комиссиялары жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы менен каралган башка ыйгарым укуктарды жүзөгө ашырат;
9) шайлоону даярдоо жана өткөрүү мезгилинде түзүлгөн жумушчу топтордун жетекчилери болуп дайындалган Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрү Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасы менен макулдашуусу боюнча Борбордук шайлоо комиссиясына кайрылган шайлоо процесстин субъектилерине Борбордук шайлоо комиссиясынын расмий бланкында каттарга өз колдорун коюп жөнөтүүгө укуктуу.
(КР Борборшайлоокомунун 2017-жылдын 6-майындагы N 110 токтомунун редакциясына ылайык)
19-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү төмөнкүлөргө милдеттүү:
1) Борбордук шайлоо комиссиясынын бардык кеңешмелерине жана отурумдарына катышууга;
2) жүйөөлүү себептер боюнча (убактылуу ишке жарамсыздыгы жөнүндө тастыкталган баракчанын негизинде ооруган учурда; Эмгек кодексине ылайык эмгектик жана башка өргүүгө чыкканда; ушул Регламент менен каралган башка себептер боюнча) Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасын Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумуна катышууга мүмкүнчүлүгү болбогондугу жөнүндө алдын-ала билдирүүгө;
3) төмөн турган шайлоо комиссияларынын мүчөлөрүнө окуу өткөрүүгө;
4) Борбордук шайлоо комиссиясынын жана Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасынын тапшырмаларын аткарууга.
IV. Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумдарын өткөрүүнүн тартиби
20-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясы өз ишин төмөнкү принциптердин негизинде жүзөгө ашырат: мыйзамдуулук, айкындуулук, ачыктык, көз карандысыздык, коллегиялдуулук, адилеттүүлүк, калыстык.
(КР Борборшайлоокомунун 2020-жылдын 4-февралындагы № 32 токтомунун редакциясына ылайык)
21-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрү аларды шайлагандан кийин өзүнүн биринчи отурумуна беш календарлык күндөн кечикпестен чогулушат.
Борбордук шайлоо комиссиясынын биринчи отуруму, эгерде ага белгиленген Борбордук шайлоо комиссиясынын курамынын үчтөн экиден кем эмеси катышса укук ченемдүү болуп саналат жана курагы боюнча мүчөлөрүнүн улуусу алып барат.
22-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын биринчи отурумунда:
1) төрагалык кылуучу Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүн тааныштырат;
2) курамында Борбордук шайлоо комиссиясынын үч мүчөсүнөн турган эсептөө комиссиясы ачык добушу аркылуу катышкан мүчөлөрүнүн санынын көпчүлүк добушу менен шайланат;
3) Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасын жана анын эки орун басарларын шайлоо өткөрүлөт;
Борбордук шайлоо комиссиясынын биринчи отурумун, Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасын жана орун басарларын шайлоону уюштурууну камсыз кылуу Борбордук шайлоо комиссиясынын аппаратына жүктөлөт.
23-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын отуруму (мындан ары - отурум) төрага тарабынан же Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн кеминде үчтөн биринин талабы боюнча чакырылат.
Шайлоо, референдумду даярдоо жана өткөрүү мезгилинде отурум жумасында бир жолудан кем эмес өткөрүлөт.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрү Борбордук шайлоо комиссиясынын отуруму жана күн тартиби тууралуу алдын-ала эскертилет.
24-берене.
Эгерде отурумга Борбордук шайлоо комиссиясынын белгиленген курамынын көпчүлүк мүчөсү катышса, ал укук ченемдүү болуп саналат.
Отурумга мамлекеттик органдардын, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын, саясий партиялардын, коммерциялык эмес уюмдардын, жалпыга маалымдоо каражаттарынын өкүлдөрү, талапкерлер, демилгечи топтордун мүчөлөрү, байкоочулар, эл аралык байкоочулар катышууга укуктуу.
Отурумда сунуштарды, арыздарды жана даттанууларды кароодо таламдаш тараптар, алардын өкүлдөрү катышууга укуктуу.
Отурумдун башталышына чейин Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн жана чакырылган адамдардын каттоо жүргүзүлөт, анын натыйжалары Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумунун ачуунун алдында Комиссиянын төрагасы тарабынан жарыяланат.
(КР Борборшайлоокомунун 2020-жылдын 26-июнундагы № 107 токтомунун редакциясына ылайык)
25-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын жыйыны көрмө конференц байланышты колдонуу менен өткөрүлүшү мүмкүн.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү көрмө конференц байланышты колдонуу менен өткөрүлгөн жыйынга катышкан учурда, ал тийиштүү жыйынга катышты деп эсептелинет.
Эгерде тийиштүү жыйындын күн тартибине жашыруун добуш берүү жүргүзүлө турган маселе, жана (же) добуш берүүнүн жыйынтыгы тууралуу, шайлоолордун, референдумдардын натыйжалары жөнүндө протоколдорго кол коюуга жана жыйынды таблицаларга байланышкан маселе киргизилген учурда көрмө конференц байланыш колдонулбашы мүмкүн.
(КР Борборшайлоокомунун 2020-жылдын 26-июнундагы № 107 токтомунун редакциясына ылайык)
26-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумуна аппараттын жетекчиси, төраганын кеңешчиси, БШК аппаратынын түзүмдүк бөлүнүштөрдүн башчылары, ошондой эле отурумдун күн тартиби боюнча Борбордук шайлоо комиссиясынын чечимдеринин долбоорлорун даярдаган аппараттын кызматкерлери катышууга милдеттүү.
27-берене.
Комиссиянын отуруму жөнүндө Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүн кабарлоо Комиссиянын аппараты тарабынан эреже катары отурум күнгө кеминде бир күн калганда камсыз кылынат. Шайлоо өнөктүгү жана референдум өткөрүү боюнча өнөктүктүн учурунда кабарлоо отурум күнү ишке ашырылышы мүмкүн.
Комиссиянын отурумунун күн тартиби аппарат жетекчиси тарабынан даярдалат, документтердин долбоорлору Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнө таанышуу үчүн отурум башталганга чейин үч күн мурда таратылып берилет. Шайлоо өнөктүгү жана референдум өткөрүү боюнча өнөктүктүн учурунда документтер отурум өткөн күнү берилиши мүмкүн.
Комиссиянын отурумуна даярдалган документтердин долбоорлоруна аткаруучу, тийиштүү түзүмдүк бөлүнүштөрү, милдеттүү тартипте юридикалык бөлүм, төраганын кеңешчиси жана аппарат жетекчиси тарабынан виза коюлат.
(КР Борборшайлоокомунун 2020-жылдын 26-июнундагы № 107 токтомунун редакциясына ылайык)
28-берене.
Төрага Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумунда:
- Комиссиянын отурумун алып барат;
- Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумунун күн тартибиндеги маселелерди талкуулоону уюштурат, аларды добуш берүүгө коёт;
- келип түшкөн суроо өтүнүчтөргө кезек тартибинде Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнө жана чакырылган адамдарга сөз берет;
- кезек тартибинде Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнөн келип түшкөн бардык сунуштарды добушка коёт;
- добуш берүүнү жана добуштарды эсептөөнү уюштурат, добуш берүүнүн натыйжаларын жарыялайт;
- добуш берүү учурунда акыркы болуп добуш берет;
- ушул Регламенттин жоболорун Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрү жана чакырылган адамдар тарабынан сакталышын камсыз кылат;
- отурумдун катышуучуларына эскертүү берүүгө, Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумунун ишине тоскоол кылган чакырылган адамдарды отурум залынан чыгарып жиберүүгө укуктуу.
Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасы маселелерди талкуулоого катышып жатып, зарыл болгон учурларда түшүндүрмөлөрдү берет, акыркы болуп сүйлөйт, комиссиянын мүчөлөрү жана чакырылган адамдар сүйлөп жатканда алардын айткандарына бекитилген күн тартибинен четтеп кеткен учурларды кошпогондо, комментарийлерди бергенге укугу жок.
29-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумдары мамлекеттик жана расмий тилде өткөрүлөт. Комиссиянын мүчөлөрү өз пикирлерин өзүлөрүнө ыңгайлуу болгон тилде билдире алышат.
Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумунда протокол жүргүзүлөт. Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумунун протоколунда төмөнкүлөр көрсөтүлөт: күн тартиби, Борбордук шайлоо комиссиясынын катышкан мүчөлөрүнүн жана чакырылган адамдардын фамилиялары, сүйлөгөн сөздөрдүн кыскача мазмуну, кабыл алынган чечимдер. Протоколго отурумдун жүрүшүндө кабыл алынган Борбордук шайлоо комиссиясынын токтомдору, жоболор, нускамалар жана башка ченемдик актылар, ошондой эле Борбордук шайлоо комиссиясынын түшүндүрмөлөрү, арыздары, кайрылуулары, күн тартибинин каралып жаткан маселелери боюнча маалымдамалар, маалыматтар, отчеттор (эгерде бар болсо) тиркелет. Борбордук шайлоо комиссиясынын протоколуна Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумуна төрагалык кылган адам кол коёт.
Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумунда стенографиялоо же үн жазгычка жазуу колдонулушу мүмкүн. Үн жазгычты колдонуу учурунда ар бир чыгып сүйлөгөн адам сүйлөөрдөн мурда өзүнүн фамилиясын атоого милдеттүү.
30-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумдарында баяндамалардын, кошумча баяндамалардын, корутунду сөздөрдүн, башка чыгып сүйлөөлөрдүн узактыгы баяндамачы жана кошумча баяндама жасоочулар менен макулдашылган тартипте белгиленет жана эгерде комиссиянын чечимдери менен башкача белгиленбесе: баяндама үчүн 20 мүнөттөн, кошумча баяндама үчүн 10 мүнөттөн, корутунду сөз үчүн 5 мүнөттөн, чыгып сүйлөө үчүн 3 мүнөттөн, маалымат берүү, кайрылуулар үчүн 2 мүнөттөн ашпоого тийиш. Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү бир эле маселе боюнча эки жолудан ашык эмес чыгып сүйлөгөнгө укуктуу.
31-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын кароосуна киргизиле турган маселелерди даярдоо үчүн Комиссиянын мүчөлөрү, Комиссиянын аппаратынын кызматкерлери, адистер жана эксперттер кирген жумушчу топтор түзүлүшү мүмкүн.
V. Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумдарында добуш берүүнүн тартиби
32-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын чечимдери анын отурумдарында ачык же жашыруун добуш берүү аркылуу кабыл алынат. Ачык добуш берүү Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүнүн кол көтөрүү аркылуу, ал эми жашыруун добуш берүү -бюллетендерди пайдалануу аркылуу жүзөгө ашырылат. Ачык же жашыруун добуш берүү жөнүндө маселе Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрү тарабынан чечилет.
(Абзац КР Борборшайлоокомунун 2020-жылдын 4-февралындагы № 32 токтомуна ылайык күчүн жоготту)
(КР Борборшайлоокомунун 2020-жылдын 4-февралындагы № 32 токтомунун редакциясына ылайык)
33-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын Төрагасы, Төраганын орун басары добуш берүүдө бир добушка ээ.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү Борбордук шайлоо комиссиясынын жыйналышына катышуу менен, анын ичинде көрмө конференц байланыш аркылуу гана каралып жаткан маселелер боюнча добуш берет.
Жыйналышка катышып жаткан Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү добуш берүүдө арсар болууга укуксуз.
Борбордук шайлоо комиссиясы кабыл алган чечим боюнча өзгөчө пикири бар Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсү өзгөчө пикирин жазуу жүзүндө билдирүүгө укуктуу, ал Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан каралышы, протоколдо чагылдырылышы жана ага тиркелиши керек.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүнүн жазуу жүзүндө жол-жоболоштурулган өзгөчө пикири, эгерде ал Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан кабыл алынган чечимге каршы добуш берген учурда, Борбордук шайлоо комиссиясынын чечими менен бирге жарыяланууга жатат. Ошол эле учурда, Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөсүнүн өзгөчө пикири, ал кандайдыр бир чечимге каршы добуш берген учурда, Борбордук шайлоо комиссиясынын отурумунан кийин бир күндүн ичинде берилиши керек.
(КР Борборшайлоокомунун 2020-жылдын 4-февралындагы № 32, 2020-жылдын 26-июнундагы № 107 токтомдорунун редакцияларына ылайык)
VI. Борбордук шайлоо комиссиясынын чечимдерди кабыл алуунун тартиби
34-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын чечимдери Борбордук шайлоо комиссиясынын курамы тарабынан "Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча шайлоо комиссиялары жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы менен белгиленген тартипте кабыл алынат.
Борбордук шайлоо комиссиясынын Регламентин кабыл алуу, шайлоо, референдумдарды даярдоо жана өткөрүүнүн финансылык камсыздоо маселелери боюнча, талапкерлерди, талапкерлердин тизмелерин, демилгечи топту каттоо жөнүндө, талапкерлердин тизмелерин, демилгечи топту каттоону жокко чыгаруу жөнүндө, талапкерлерди, талапкерлердин тизмелерин, демилгечи топту каттоодон баш тартуу жөнүндө, шайлоо, референдумдун натыйжалары жөнүндө, шайлоо же референдумдарды өткөн жок же жараксыз деп табуу жөнүндө, кайра добуш берүүнү же шайлоону өткөрүү, төмөн турган шайлоо комиссиясынын чечимин жокко чыгаруу жөнүндө, төмөн турган шайлоо комиссияларын таркатуу, Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасын, төрагасынын орун басарларын кызмат ордунан мөөнөтүнөн мурда бошотуу жөнүндө Борбордук шайлоо комиссиясынын чечимдери отурумда Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн белгиленген санынын үчтөн экисинин добушу менен кабыл алынат.
Борбордук шайлоо комиссиясынын башка маселелер боюнча чечимдери Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн белгиленген санынын көпчүлүк добуш берүүсү менен кабыл алынат.
Төрагалык кылуучу жарыялаган бардык маселелер боюнча добуш берүүнүн жыйынтыгы отурумдун протоколуна киргизилет.
(КР Борборшайлоокомунун 2017-жылдын 6-майындагы N 110 токтомунун редакциясына ылайык)
35-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясы анын мүчөсүнүн талабы боюнча, анын компетенциясына кирген жана бекитилген күн тартибине ылайык отурумда каралып жаткан кандай маселе болбосун добуш берүүнү өткөрүүгө милдеттүү.
36-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын чечимдери Борбордук шайлоо комиссиясынын чечими же токтому катары таризделип жана ага Комиссиянын төрагасы же анын милдетин аткарган адам тарабынан кол коюлат.
Шайлоо жана референдум жөнүндө мыйзамдарды колдонуу маселелери боюнча Борбордук шайлоо комиссиясы чыгарган нускамалар жана башка ченемдик актылар анын токтому менен бекитилет.
37-берене.
Шайлоо, референдумдардын натыйжалары жөнүндө Борбордук шайлоо комиссиясынын протоколдоруна отурумга катышкан Борбордук шайлоо комиссиясынын бардын мүчөлөрү кол коюшат.
38-берене.
Отурумда кабыл алынган чечим жөнүндө Борбордук шайлоо комиссиясы мыйзамдарда бекитилген тартипте жана мөөнөттө арыз ээсин жана кызыкдар тараптардын өкүлдөрүн кабардар кылат жана алардын өтүнүчү боюнча чечимдин күбөлөндүрүлгөн көчүрмөсүн берет.
39-берене.
Чечимдин же токтомдун долбоорун кароодо Борбордук шайлоо комиссиясы талкууланып жаткан маселе боюнча Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн же жумушчу топтун, ал долбоорду даярдаган аппараттын кызматкерлеринин маалыматын угат жана талкуулоону жүргүзөт.
Талкуулангандан кийин чечимдин же токтомдун долбоору добуш берүүгө "негизинен" же "жалпысынан" коюлат. Комиссиянын мүчөлөрүнүн чечими боюнча долбоорго пункттар же бөлүктөр боюнча добушка коюлушу мүмкүн.
Түзөтүүлөр киргизилбеген чечимдердин же токтомдордун долбоорлору добушка "жалпысынан" коюлат.
Түзөтүүлөр чыгып калган учурларда, алгач добушка долбоор менен каралган вариант, андан кийин келип түшкөнүнө ылайык түзөтүүлөр киргизилген варианттар коюлат. Добуш берүү добуштардын белгиленген саны менен чечим кабыл алынган учурдан тартып токтотулат жана түзөтүүлөрдүн калган варианттары боюнча добуш жүргүзүлбөйт.
Добуш берүүгө Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасы же мүчөлөрү тарабынан гана киргизилген өзгөртүүлөр жана толуктоолор коюлат.
Борбордук шайлоо комиссиясы төмөнкүлөргө укуктуу:
- чечимдин же токтомдун долбоорун кабыл алууга же андан четке кагууга, анын талкууланышын кийинки отурумга калтырууга;
- токтомдун долбоорун "негиз катары" кабыл алып, аны Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнө (жумушчу топко), аталган долбоорду даярдаган аппараттын кызматкерлерине толуктоо үчүн жиберүүгө жана аны толуктоого Борбордук шайлоо комиссиясынын башка мүчөлөрүн, аппараттын кызматкерлерин жана адистерди тартууга.
Кайра карап чыгуу учурунда чечимдин же токтомдун долбооруна анын биринчи талкууланышынан кийин келип түшкөн түзөтүүлөр киргизилет.
Жаңы маалыматтар, кырдаалдар түшкөн учурларда Борбордук шайлоо комиссиясы мурда кабыл алынган чечимди кайра кароого кайрылышы мүмкүн.
Кабыл алынган чечим же токтом 2 күндүн ичинде, отурумдун протоколу - үч күндүн ичинде таризделет.
40-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын чечимдери алар кабыл алынган күндөн тартып күчүнө кирет. Борбордук шайлоо комиссиясынын чечимдери 24 сааттын ичинде Борбордук шайлоо комиссиясынын расмий сайтында жайгаштырылат жана жарыяланат.
Борбордук шайлоо комиссиясынын токтомдору расмий жарыяланган күндөн тартып күчүнө кирет.
41-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын Конституцияга, мыйзамдарга каршы келген же белгиленген ыйгарым укуктарынан аша чаап кабыл алынган чечимдери Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан же сот тартибинде жокко чыгарылууга тийиш.
42-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясы кабыл алган токтомдору, жоболору, нускамалары жана башка ченемдик актылары көпчүлүк көңүлүнө "Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын бюллетенине", ошондой эле зарылдыгына карата жалпыга маалымдоо каражаттарына жарыялоо аркылуу жеткирилет.
VII. Борбордук шайлоо комиссиясынын ишин камсыздоо
43-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын ишин уюштуруу-усулдук, маалыматтык-аналитикалык, материалдык-техникалык жагынан камсыздоону Борбордук шайлоо комиссиясынын аппараты жүзөгө ашырат.
Борбордук шайлоо комиссиясынын аппаратына жетекчиликти Борбордук шайлоо комиссиясынын аппаратынын жетекчиси жүргүзөт.
Борбордук шайлоо комиссиясынын аппаратынын кызматкерлери мамлекеттик кызматчылар деп эсептелинет.
Борбордук шайлоо комиссиясынын уюмдук түзүмү жана штаттык ырааттамасы Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасы тарабынан аныкталат.
Баш ийген жана башка мекемелерге, жарандарга жиберилүүчү документтерге түзүмдүк бөлүмдөрдүн жетекчилери компетенцияларына ылайык кол коюуга укуктуу.
(КР Борборшайлоокомунун 2017-жылдын 6-майындагы N 110 токтомунун редакциясына ылайык)
44-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын аппаратынын кызматкерлеринин укуктары, милдеттери жана жоопкерчилиги, ошондой эле мамлекеттик кызматты өтөөсүнүн шарттары Кыргыз Республикасынын мамлекеттик кызмат жөнүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдары жана Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасы тарабынан бекитилген кызматтык нускамалар менен аныкталат.
Борбордук шайлоо комиссиясы шайлоо, референдумдарды даярдоо жана өткөрүү менен байланышкан иштерди аткарууга эмгектик келишимдер боюнча штаттан тышкары кызматкерлерди (адистерди) тарта алат, алардын акы төлөмдөрү Борбордук шайлоо комиссиясынын чыгымдар сметасы менен аныкталат.
Эмгек келишимде Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык ишке тартылган адистин шарттары, мөөнөттөрү, эмгек акысы көрсөтүлөт.
VIII. Кыргыз Республикасынын жарандарынын шайлоо укуктарынын сакталышына контролду жүргүзүүнү Борбордук шайлоо комиссиясынын ишке ашырышы
45-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясы өзүнүн ыйгарым укуктарынын чектеринде Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын шайлоолорду жана референдумдарды даярдоону, өткөрүүнү жөнгө салган бөлүгү бузулгандыгы жөнүндө сунуштарды, арыздарды жана даттанууларды карап чыгууга, алар боюнча текшерүүлөрдү жүргүзүүгө жана арыз ээлерине мыйзамда белгиленген мөөнөттө жооп берүүгө милдеттүү.
46-берене.
Сунуштарды, арыздарды, даттанууларды кароону Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасы уюштурат. Комиссиянын төрагасы сунуштарды, арыздарды, даттанууларды кароону Комиссиянын мүчөсүнө, аппараттын кызматкерине же тийиштүү шайлоо комиссиясына тапшырат.
Арыз же даттанууларды кароодо комиссиянын төрагасы зарыл болгон учурда тийиштүү адистерди тартуу аркылуу жумушчу тобун түзүшү мүмкүн.
Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасы Комиссиянын мүчөлөрүн Борбордук шайлоо комиссиясынын дарегине келип түшкөн бардык сунуштар, арыздар жана даттануулар менен кабардар кылат. Комиссиянын мүчөлөрүнө сунуштар, арыздар, даттануулар боюнча жүргүзүлгөн иштер жөнүндө жылына эки жолудан кем эмес жалпыланган маалымат берилип турат.
47-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын төрагасы келип түшкөн сунуштарды, арыздарды, даттанууларды Борбордук шайлоо комиссиясынын жыйналыштарынын кароосуна коё алат. Борбордук шайлоо комиссиясынын сунуштарды, арыздарды, даттанууларды караган жыйналыштарына кызыкдар тараптар катышууга укуктуу.
Борбордук шайлоо комиссиясы арыздарды, даттанууларды тийиштүү укук коргоо же мамлекеттик башка органдардын кароосуна жөнөтүүгө укуктуу.
48-берене.
Арыздарды, даттанууларды кароо, ошондой эле зарыл болгон учурларда алар боюнча кошумча текшерүүлөрдү жүргүзүү Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум жөнүндө мыйзамдарында белгиленген мөөнөттөрдө ишке ашырылат.
Жыйналышта кабыл алынган чечим туурасында Борбордук шайлоо комиссиясы арыз берүүчүлөрдү же кызыкдар тараптардын өкүлдөрүн мыйзамда белгиленген мөөнөттөрдө кабардар кылат, алардын өтүнүчү боюнча чечимдин күбөлөндүрүлгөн көчүрмөсүн берет.
IX. Комиссиянын ыйгарым укуктарына кирген Кыргыз Республикасынын Конституциясындагы жоболорду ишке ашыруу боюнча Борбордук шайлоо комиссиясынын иштөө тартиби
49-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясы Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 73-беренесинин 3-бөлүгүнүн талаптарын сактоодогу Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутатынын ыйгарым укуктарынын мөөнөтүнөн мурда токтотулушу менен байланышкан маселелерди карайт.
Борбордук шайлоо комиссиясынын чечими боюнча бул маселелерди даярдоо үчүн зарыл болгон учурда компетенттүү адистерди тартуу менен атайын комиссия түзүлөт. Борбордук шайлоо комиссиясы мамлекеттик органдардан, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынан, алардын кызматтык адамдарынан тийиштүү документтерди жана маалыматтарды сурап алганга укуктуу.
50-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясы келип түшкөн документтердин негизинде, Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 73-беренесинин 3-бөлүгүнө ылайык Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутатынын ыйгарым укуктарын мөөнөтүнөн мурда токтотуу жөнүндө токтом кабыл алат.
X. Регламентте каралган эсептөө тартиби
51-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын ыйгарым укуктарына кирген чечимдерди кабыл алуу үчүн, "Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча шайлоо комиссиялары жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы тарабынан Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн бекитилген санына карата добуштардын керектүү болгон саны белгиленген. Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн бекитилген саны - 12.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн бекитилген санынын үчтөн экисин талап кылган чечимдер 8 добуш менен кабыл алынды деп эсептелинет.
Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн бекитилген санынын көпчүлүк добушун талап кылган чечимдер 7 добуш менен кабыл алынды деп эсептелинет.
Борбордук шайлоо комиссиясынын курамынын үчтөн бирин Борбордук шайлоо комиссиясынын 4 мүчөсү түзөт.
(КР Борборшайлоокомунун 2013-жылдын 26-сентябрындагы № 154 токтомунун редакциясына ылайык)
XI. Корутунду жоболор
52-берене.
Комиссиянын Регламенти, ага киргизилген өзгөртүүлөр жана толуктоолор Борбордук шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн бекитилген санынын үчтөн экиси менен кабыл алынат.
53-берене.
Борбордук шайлоо комиссиясынын Регламенти аны кабыл алган күндөн тартып күчүнө кирет.
