Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер К.С. Асановдун ыйгарым укуктуу ѳкүлү А. Нурбек кызынын

арызы жѳнүндѳ

Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум ѳткѳрүү боюнча борбордук комиссиясына (мындан ары – Борбордук шайлоо комиссиясы) Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер К.С. Асановдун ыйгарым укуктуу ѳкүлү А. Нурбек кызынан 2021-жылдын 10-январында Кыргыз Республикасынын Президентин мѳѳнѳтүнѳн мурда шайлоодо добуш берүүнүн жүрүшүндѳ шайлоо мыйзамдарынын бузулгандыгы жѳнүндѳ арыз келип түшкѳн.

Арыз ээси «КЛООП» интернет басылмасындагы жарыялоого таянуу менен автоматтык эсептѳѳчү урнанын иштебегени; байкоочулардын жана журналисттердин укуктарынын бузугандыгы; шайлоо участкаларында укук коргоо органдарынын кызматкерлеринин журналисттердин ишине тоскоол болгону; шайлоочулардын добуштарын сатып алуу фактылары; башка шайлоочу үчүн добуш берүү; арыз бербеген адамдардын добуш берүү үчүн жайдан тышкары добуш берүүсү; шайлоо участкаларынын жанында тизме менен ададардын жүргѳнү; шайлоочуларды ташып келүү; шайлоочуларга басым жасоо; шайлоо участкаларынын жанында үгүт жүргүзүү; добуш берүүнүн жашырындуулугун бузуу болгон имиш экендигин кѳрсѳткѳн.

Ушуга байланыштуу Борбордук шайлоо комиссиясынан «кѳрсѳтүлгѳн шайлоо мыйзамдарын бузуу фактыларына тийиштүү текшерүү жүргүзүүнү, жарандардын шайлоо укуктарын калыбына келтирүү боюнча бардык чараларды кѳрүүнү, ошондой эле шайлоо мыйзамдырын бузууга жол беришкен бардык адамдарды жоопкерчиликке тартуу боюнча чараларды кабыл алууну» суранган.

Кыргыз Республикасында шайлоо жана референдум ѳткѳрүүдѳ шайлоочулардын жана шайлоо процессинин башка катышуучуларынын арыздарын жана даттанууларын кароо боюнча Жумшучу топ берилген арызды биргелешкен жыйында карап чынып, тѳмѳндѳгүлѳрдү белгилейт.

Ош шаарындагы №5319, №5320, №5559 шайлоо участкалары боюнча Борбордук шайлоо комиссиясынын 2021-жылдын 20-январындагы № 13 чечими менен Ош шаарындагы №5319, №5320, №5559 шайлоо участкаларында добуштарды кайра эсептѳѳ жүргүзүлгѳн.

Шайлоочулардын добуштарын кайра эсептѳѳнүн жыйынтыктары боюнча Ош аймактык шайлоо комиссиясы участкалык шайлоо комиссиялары тарабынан добуштарды эсептѳѳ анык экендигин аныктаган. Кыргыз Республикасынын Президентинин кызмат ордуна талапкер К.С. Асанов үчүн № 5319 шайлоо участкасында 4 шайлоочу добуш берген, № 5320 шайлоо участкасында бир шайлоочу жана № 5559 шайлоо участкасында 7 шайлоочу добуш беришкен.

Кайра эсептѳѳ байкоочулардын, жалпыга маалымдоо каражаттарынын катышуусунда жүргүзүлгѳн.

Бишкек шаарындагы №1033, №1046, №1021, №1059 шайлоо участкаларына келсек, «Kloop Media» (Клооп Медиа) (мындан ары – «Клооп Медиа» КФ) коомдук фондунун арызына ылайык, Бишкек аймактык шайлоо комиссиясы 2020-жылдын 18-январында «Клооп Медиа» КФ ѳкүлү менен биргеликте ѳзүнүн жыйынында арызда кѳрсѳтүлгѳн материалдарды дыкат иликтеп чыккан, анын натыйжасында добуш берүүнүн жыйынтыктарынын аныктыгына мүмкүнчүлүк бербеген шайлоо мыйзамдарынын нормаларын бузуу болбогондугу белгиленген, ушуга байланыштуу «Клооп Медиа» КФ Бишкек шаарынын шайлоо участкаларындагы добуш берүүнүн жыйынтыгын жокко чыгаруу тууралуу ѳздѳрүнүн талаптарынан баш тарткан.

№5228, №5555, №3147 шайлоо участкаларында АЭУнун иштебей калгандыгы белгиленген, ал запастык АЭУ менен алмаштырылган.

«Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жѳнүндѳ» Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын 31-беренесинин 15-бѳлүгүнѳ ылайык шайлоо күнү автоматтык эсептөөчү урна бузулган учурда, добуш берүү запастык автоматтык эсептөөчү урнаны пайдалануунун негизинде жүзөгө ашырылат.

№8073 (Баткен району), № 6313 (Талас шаары) №4067 ( Нарын шаары) №7213 (Сокулук району) шайлоо участкалары боюнча АЭУ иштебей калышы жѳнүндѳ «Клооп Медиа» КФ даттануусуна байланыштуу бул материалдар тийиштүү шайлоо комиссиялары тарабынан каралган, ал боюнча даттанууну канаатандыруудан баш тартуу жѳнүндѳ чечим кабыл алынган.

«Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жѳнүндѳ» Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын (мындан ары – конституциялык Мыйзам) 1-беренесине ылайык «бузулуу - автоматтык эсептөөчү урнанын, шайлоочуларды идентификациялоо жабдууларынын убактылуу ишке жөндөмдүүлүгүн жоготкондугу.».

Ушуга байланыштуу аймактык шайлоо кломиссиясы аталган шайлоо комиссияларында АЭУнун бузулган учуру катталбагандыгын, туура эмес пайдалануунун натыйжасында АЭУнун кыска учурда иштебей турушу байкалгандыгын, коррекциялангандан кийин кайра иштей баштагандыгын белгилейт.

№ 8073 шайлоо участкасындагы добуш берүүнүн жыйынтыгы боюнча Ош амактык шайлоо комиссиясы тарабынан добуш берүүнүн жыйынытыктарын жокко чыгаруу жѳнүндѳ чечим кабыл алынган.

№5144 (Алай району), № 5467 (Кара-Кулжа району), №5905 (Ош шаары) шайлоо участкалары боюнча коомдук байкоочуларга карата коркунучтар тууралуу «Жалпы иш» КФ окшош арыз келип түшкѳн. Кѳрсѳтүлгѳн фактылар тийиштүү шайлоо комиссиялары тарабынан каралган жана № 5467 шайлоо участккасы боюнча – арызды канаатандыруудан баш тартуу (фактылар аныкталган эмес), № 5144 шайлоо участкасы боюнча – тѳрагага эскертүү берүү тууралуу чечимдер чыгарылган, № 5905 шайлоо участкасы боюнча – ИИМдин кароосунда турат.

№5321, №5558 шайлоо участкаларында журналисттердин иштеши үчүн ички иштер органдарынын кызматкерлерин тоскоолдук болгон деген жүйѳгѳ келсек, Ош аймактык шайлоо комиссиясы тарабынан «Клооп Медиа» КФ даттануусу каралып, аны канаатандыруудан баш тартылган.

Конституциялык Мыйзамдын 11-беренесинин 2-бѳлүгүнѳ ылайык «Шайлоону даярдоону жана өткөрүүнү маалыматтык чагылдырууга катышуучу жалпыга маалымдоо каражаттарынын өкүлдөрү шайлоого даярдык көрүү мезгилинде, ал эми добуш берүү күнү шайлоочулардын добуш берүүлөрүнүн жашыруундуулугун бузбастан, добуш берүүнүн жүрүшүнө жана добуш берүүнүн жыйынтыгын чыгарууга тоскоол болбостон, участкалык шайлоо комиссиясынын төрагасы аныктаган жерден фото- жана көрмө-тартууну жүзөгө ашырууга укуктуу».

Конституциялык Мыйзамдын 31-беренесинин 13-бѳлүгүнѳ ылайык «Эгерде алар шайлоо комиссиясынын ишине же Кыргыз Республикасынын жараны өз шайлоо укуктарын жүзөгө ашыруусуна тоскоолдук кылууга, ошондой эле добуш берүүнүн жашыруундуулугун бузууга аракет кылса, участкалык шайлоо комиссиясынын мүчөсү токтоосуз анын жумушуна катышуудан четтетилет, ал эми байкоочу же башка адамдар добуш берүүчү жайдан сыртка чыгарылат. Бул жөнүндө чечим участкалык шайлоо комиссиясы тарабынан жазуу жүзүндө кабыл алат. Мында комиссия бул адамдарды Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралган жоопкерчиликке тартуу жөнүндө сунуштама менен тиешелүү органдарга кайрылууга укуктуу.».

№ 5233 шайлоо участкасы боюнча башка адам үчүн добуш берүү жѳнүндѳ «Жалпы иш» КФнын окшош арызы Кара-Суу аймактык шайлоо комиссиясынын жыйынында каралган, АШКнын 2021-жылдын 14-январындагы чечими менен арызды канаатандыруудан баш тартылган, анткени арызда кѳрсѳтүлгѳн жүйѳлѳр аныкталган эмес.

№ 5233 шайлоо участкасында арыз бербеген адамдын добуш берүү үчүн жайдан сырткары добуш берүүсү тууралуу жүйѳлѳр боюнча, Ош АШКга ушундай даттануу менен КР Президентинин кызмат ордуна талапкер А. Мадумаровдун ыйгарым укуктуу ѳкүлү А. Бакиров кайрылган, Ош АШКнын 2021-жылдын 9-январындагы чечими менен жайдан сырткары добуш берүү бллетени анык эмес деп таанылган.

№5301 шайлоо участкасы боюнча 2021-жылдын 9-январында КР Президентинин кызмат ордуна талапкер Б.Л. Тѳлбаевдин байкоочусу Д, Рахмановадан шайлоо участкасы боюнча кварталдык комитеттердин тѳрагаларына жана КР Президентине талапкердин биринин агитаторуна карата чара колдонуу жѳнүндѳ арыз берилген, 10.01.2021-жылы бул материал Ош ш. ИИБда маалыматтарды эсепке алуу журналында №02-041-2021-000076 катталган, ИИБ токтому менен №041-2021-0005 номенклатуралык ишинде эсептен чыгарылган. №5901 шайлоо участкасы боюнча референдумда добуш берүүнүн жыйынтыктары Ош АШКнын 2021-жылдын 14-январындагы чечими менен анык эмес деп таанылган.

№ 5301 шайлоо участкасы боюнча, ушундай эле арыз менен КР Президентинин кызмат ордуна талапкер А.К. Мадумаровдун ишенимдүү ѳкүлү А.Ж. Бакиров белгисиз аял кире бериште тизме боюнча шайлоочуларды белгилеп жаткандыгы тууралуу кайрылган. Бул факт боюнча милиция кызматкерлери текшерүү жүргүзгѳндѳ аялдын ким экендиги аныкталган, атап айтканда ал Ош шаарынын тургундары 1974-жылы туулган К.М., 1967-жылы туулган Т.М., 1964-жылы туулган К.М. болуп чыккан, алар үгүт иштерин жүргүзүшпѳгѳндүгү жана талпкерге эч кандай тийиштиги жок экендиги тууралуу билдиришкен. 10.01.2021-жылы №041-2021-000007 номенклатуралык иш эсептен чыгарылган.

№ 5551 шайлоо участкасы боюнча, шайлоо укугун ишке ашырууга бѳгѳт коюу жѳнүндѳ билдирүүгѳ тийиштүү булл материал 10.01.2021-жылы Ош шаарынын ИИБ маалыматтарды эсепке алуу журналында №02-041-2021-000081 катталган.

Милиция кызматкерлери тарабынан текшерүүнүн жүрүшүндѳ 1987-жылы туулган Т.А. суралган, ал № 5551 УШКда добуш берүү күнү коркутуу жана басым жасоо болгон эмес деп билдирген. Ошондой эле жаран М.Р. суралган, ал шайлоо күнү №5551 УШКда шайлоочуларга карата эч кандай коркунуч болбогондугун билдирген. 10.01.2021-жылы бул материал №. 041-2021-000006 номенклатуралык иш эсептен чыгарылган.

№8078 шайлоо участкасы боюнча ушундай эле арыз менен КР Президентинин кызмат ордуна талапкер А.К. Мадумаровдун ишенимдүү ѳкүлү А.Ж. Бакиров С.Н. Жапаровдун агитаторлору үгүт материалдарын таркатып жүрүшкѳнү тууралуу кайрылган, 10.01.2021-жылы материал Баткен районунун ИИБ маалыматтарды эсепке алуу журналында №02-031-2021-000009 катталган. Милиция кызматкерлери тарабынан текшерүүнүн жүрүшүндѳ 1951-жылы туулган, Кара-Булак айылынын жашоочусу жаран Н. Осмоновдун ким экендиги аныкталган. Ал 5,6 күн мурда үгүт жүргүзүү мезгилинде С.Н. Жапаровдун агитаторлорунан календарь алгандыгын билдирген. Добуш берген күнү Н. Осмонов жана анын досу (1949-жылы туулган Ж. Исаков) добуш берүүгѳ катышып, андан соң добуш беришкенден кийин УШКдан чыгып кетишкен, Н. Осмонов жеке пайдалануу үчүн календардын бир бѳлүгүн Ж. Исаковго берген. Ошондой эле алар С.Н. Жапаровдун агитаторлору болуп саналышпай тургандыгы жана С.Н. Жапровдун штабында агитатор катары катталбагандыгы аныкталды. 10.01.2021-жылы бул материал №031-2021-000002 номенклатуралык иш эсептен чыгарылган.

№ 3140 (Каракол шаары), №3222 (Тоң району), №5184, №5445 (Кара-Суу району) шайлоо участкаларында добуш берүүнүн жашырындуулугу бузулгандыгы тууралуу жүйѳлѳр боюнча тийиштүү шайлоо комиссиялары тарабынан даттанууну канаатандыруудан баш тартуу тууралуу чечим кабыл алынган, анткени АЭУнун жанында турган адам УШКнын мүчѳсү/АЭУнун оператору болуп саналган.

Конституциялык Мыйзамдын 31-беренесинин 11-бѳлүгүнѳ ылайык «Автоматтык түрдө эсептөөчү урнага бюллетенди таштоонун эрежелеринен кыйналган шайлоочунун өтүнүчү боюнча шайлоо комиссиясынын мүчөлөрүнүн бири же техникалык адис чакырылган учурларды кошпогондо, добуш берүү үчүн үкөктүн жанында шайлоо бюллетенин таштап жаткан шайлоочудан башка адамдардын болушуна тыюу салынат.».

Жогоруда баяндалгандардын негизинде, «Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жѳнүндѳ» Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамынын 43, 44-беренелерин, «Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум ѳткѳрүү боюнча шайлоо комиссиялары жѳнүндѳ» Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын 7, 18-беренелерин жетекчиликке алып, Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум ѳткѳрүү боюнча борбордук комиссиясы

ЧЕЧИМ КЫЛАТ:

1. Арызда кѳрсѳтүлгѳн фактылар боюнча кабыл алынган чаралар жѳнүндѳ арыз ээсине маалымат берилсин.

2. Арызда кѳрсѳтүлгѳн формада добуш берүүнүн жашырындуулугун бузу боюнча аракеттерге жол берилбей тургандыгы талапкерге кѳрсѳтүлсүн жана добуш берүүнүн жыйынытыгына даттануунун жана арыз берүүнүн тартиби түшүндүрүлсүн.

3.Ушул чечим Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум ѳткѳрүү боюнча борбордук комиссиясынын расмий сайтына жарыялансын.

4. Ушул чечимдин аткарылышын контролдоо Кыргыз Республикасында шайлоо жана референдум ѳткѳрүүдѳ шайлоочулардын жана шайлоо процессинин башка катышуучуларынын арыздарын жана даттанууларын кароо боюнча Жумушчу топтун жетекчиси А.Т. Асаналиевге жүктѳлсүн.

ТӨРАГА                                                                                                  Н.ШАЙЛДАБЕКОВА

Бишкек ш., 20-январь, 2021-жыл

№ 14