Кыргыз Республикасынын
Шайлоо жана референдум өткөрүү
боюнча борбордук комиссиясынын
2017-жылдын 14-июнундагы
№ 152 токтому менен бекитилген

Кыргыз Республикасынын Президентин шайлоону  даярдоо жана өткөрүү  учурунда жалпыга маалымдоо каражаттарын жана
интернет-басылмаларды аккредиттөө жөнүндө Жобо

(Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын 2017-жылдын 4-октябрындагы № 494 токтомунун редакциясына ылайык)

Ушул Кыргыз Республикасынын Президентин шайлоону даярдоо жана өткөрүү учурунда жалпыга маалымдоо каражаттарын жана интернет-басылмаларды аккредиттөө жөнүндө жобо (мындан ары – Жобо) Кыргыз Республикасынын Президентин шайлоону даярдоо жана өткөрүү мезгилинде жалпыга маалымдоо каражаттарын жана интернет-басылмаларды аккредиттөө тартибин жана шарттарын жөнгө салат.

Бул Жобонун максаты маалымат алууга жана таратууга шайлоочулардын жана шайлоонун башка катышуучуларынын укуктарынын кепилдиктерин камсыз кылуу, шайлоочулар аңдап-түшүнүү менен тандоо жасашын жана шайлоонун маалымдуулугун камсыз кылуу, шайлоо системасына жана шайлоо институтуна коомдук ишенимди арттыруу болуп саналат.

1. Жалпы жоболор

1. Бул Жобо Кыргыз Республикасынын Конституциясына, «Кыргыз Республикасынын Президентин жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо жөнүндө» Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамына, «Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча шайлоо комиссиялары жөнүндө», «Журналисттин кесиптик ишин коргоо жөнүндө», «Массалык маалымат каражаттары жөнүндө», «Маалыматка жетүүнүн кепилдиктери жана эркиндиги жөнүндө»,«Тынч чогулуштар жөнүндө» Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына, башка мыйзамдарга жана ченемдик укуктук актыларга, Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын (мындан ары – Борбордук шайлоо комиссиясы) токтомдоруна жана чечимдерине ылайык иштелип чыкты.

2. Жалпыга маалымдоо каражаттары жана интернет-басылмалар Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан аккредитацияланат.

3. Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан аккредитацияланбаган жалпыга маалымдоо каражаттары жана интернет-басылмалар шайлоо алдындагы үгүт белгилери болбостон, расмий маалыматтарды жана маалыматтык (жаңылыктар) билдирүүлөрүн чагылдыруу аркылуу гана шайлоону маалыматтык камсыз кылууга катышууга укуктуу.

2. Жалпыга маалымдоо каражаттарын, интернет-басылмаларды аккредиттөө шарттары жана тартиби

4. Шайлоо дайындалган күндөн тартып, бирок шайлоону дайындоо жөнүндө чечим расмий жарыяланган күндөн тартып 20 календардык күндөн кечиктирбестен, шайлоо алдындагы үгүткө катышууга ниетин билдирген телерадио берүү уюмдары, мезгилдүү басылмалардын редакциялары, интернет-басылмалардын ээлери Борбордук шайлоо комиссиясына шайлоо алдындагы үгүткө катышууга даярдыгы жөнүндө билдирмени берүүгө тийиш, анда жетекчинин фамилиясын, аты-жөнүн, жалпыга маалымдоо каражатынын же интернет-басылманын юридикалык дарегин жана байланышуу маалыматтарын, өз өкүлдөрүнүн тизмесин көрсөтүү зарыл.

5. Жалпыга маалымдоо каражаттарын жана интернет-басылмаларды аккредиттөө үчүн Борбордук шайлоо комиссиясына билдирме менен бирдикте төмөнкүдөй документтер берилет:

- эфир убактысын, басылма аянтты берүү, интернет-басылмада жарыялоо укугу үчүн акынын өлчөмү жана башка шарттары жөнүндө маалыматтар;

- жалпыга маалымдоо каражаттын Кыргыз Республикасынын Юстиция министрлигинде каттоо жөнүндө күбөлүктүн көчүрмөсү;

- юридикалык жакты мамлекеттик каттоо (кайра каттоо) жөнүндө күбөлүктүн же жеке ишкерди (интернет-басылмалар үчүн) мамлекеттик каттоо жөнүндө күбөлүктүн көчүрмөсү;

- жалпыга маалымдоо каражатынын уставынын (бар болсо) көчүрмөсү.

Жалпыга маалымдоо каражаты жана интернет-басылма билдирмеде камтылган маалыматты ошондой эле электрондук вариантта Борбордук шайлоо комиссиясынын электрондук почтасынын дарегине жөнөтөт: pr. shailoo@.gmail.com.

6.Ага карата коюлган талаптарга жооп бербеген же зарыл документтери болбостон берилген аккредиттөө үчүн билдирме кароого кабыл алынбайт.

7. Билдирмени жана зарыл документтерди ушул Жобонун 4-пунктунда белгиленген мөөнөт аяктагандан кийин берген жалпыга маалымдоо каражаттары жана интернет-басылмалар Борбордук шайлоо комиссиясында аккредиттөөгө киргизилбейт.

8. Аккредиттөө үчүн жалпыга маалымдоо каражаттарынын, интернет-басылмалардын жана/же алардын өкүлдөрүнүн саны чектелбейт.

Тиешелүү шайлоо комиссиясы өткөрүп жаткан бир жыйналышка же иш-чарага бир жалпыга маалымдоо каражатынын же интернет-басылманын өкүлдөрүнүн саны аларды шайлоо комиссияларынын жыйналыштары жана башка иш-чаралары өткөрүлүп жаткан жайларда жайгаштыруунун реалдуу мүмкүнчүлүктөрүн эске алуу менен аныкталат жана бир жалпыга маалымдоо каражатынан, интернет-басылмадан эки адамдан ашууга тийиш эмес.

3. Жалпыга маалымдоо каражаттарын жана интернет-басылмаларды аккредиттөөнү уюштуруу

9.Борбордук шайлоо комиссиясы жалпыга маалымдоо каражаттарын жана интернет-басылмаларды аккредиттөөнү уюштуруунун алкагында:

• жалпыга маалымдоо каражаттарын, интернет-басылмаларды аккредиттөөнүн мөөнөттөрү жана эрежелери жөнүндө жалпыга маалымдоо каражаттарына, интернет-басылмаларга өз учурунда кабарлайт жана маалымдайт;
• жалпыга маалымдоо каражаттарына, интернет-басылмаларга шайлоо мыйзамдары жана жалпыга маалымдоо каражаттарын аккредиттөөнү жүргүзүү эрежелери боюнча маалыматтык жана консультациялык жардам көрсөтөт;
• жалпыга маалымдоо каражаттарынан, интернет-басылмалардан келип түшкөн билдирмелерди жана документтерди кабыл алууну жана каттоону жүзөгө ашырат.

10. Жалпыга маалымдоо каражаттарын, интернет-басылмаларды жана/же алардын өкүлдөрүн аккредиттөө жөнүндө чечимди Борбордук шайлоо комиссиясы аккредиттөө үчүн чечимди зарыл болгон билдирмени жана документтерди берүү мөөнөтү аяктагандан кийин беш календардык күндөн кечиктирбестен кабыл алат.

11. Жалпыга маалымдоо каражаттарын, интернет-басылмаларды жана/же алардын өкүлдөрүн аккредиттөө жөнүндө чечимди кабыл алгандан кийин Борбордук шайлоо комиссиясы аккредитацияланган жалпыга маалымдоо каражаттарынын, интернет-басылмалардын жана/же алардын өкүлдөрүнүн тизмесин түзөт жана аны Борбордук шайлоо комиссиясынын расмий сайтына жайгаштырат.

12. Шайлоо комиссиялары аккредиттелген жалпыга маалымдоо каражаттарына, интернет-басылмаларга алар шайлоону даярдоонун жана өткөрүүнүн жүрүшү жөнүндө ар тараптуу жана объективдүү маалыматтарды алышы үчүн шарттарды түзөт, анын ичинде:

• шайлоо комиссияларынын жыйналыштарын өткөрүү датасы жана убактысы жөнүндө жалпыга маалымдоо каражаттарына, интернет-басылмаларга кабарлайт;
• ушул Жобонун 7-пунктунун талаптарын эске алуу менен жалпыга маалымдоо каражаттарынын, интернет-басылмалардын өкүлдөрүнүн шайлоо комиссияларынын жыйналыштарына киришин камсыз кылат;
• байланыштын техникалык каражаттарын пайдалануу менен өз редакцияларына оперативдүү маалыматтарды бериши үчүн жалпыга маалымдоо каражаттарынын аккредиттелген өкүлдөрүнө атайын орундарды аныктайт;
• шайлоо комиссиялары кабыл алган чечимдер тууралуу маалыматтарды жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын суроо-талабы боюнча берет;
• мыйзамдарга ылайык шайлоону даярдоо мезгилинде жана шайлоо күнү фото-, видеого тартууну жүзөгө ашырууга шарттарды түзөт жана тартибин аныктайт;
• маалыматтарды таратуу үчүн атайын брифингдерди, жолугушууларды, пресс-конференцияларды, интервьюларды жана башка иш-чараларды уюштурат;
• жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын суроо-талабы боюнча маалыматтык-маалымдама материалдары менен тааныштырат.

4. Шайлоону өткөрүү мезгилинде чет өлкөлүк жалпыга маалымдоо каражаттарынын кабарчыларынын иштөө тартиби

13. Шайлоону даярдоонун жана өткөрүүнүн жүрүшүн чагылдыруу үчүн чет өлкөлүк жалпыга маалымдоо каражаттарынын кабарчылары өтүнмөгөылайык жана Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2000-жылдын 19-апрелиндеги № 215 токтому менен бекитилген Кыргыз Республикасынын аймагында чет мамлекеттердин жалпыга маалымдоо каражаттарынын кабарчыларын аккредиттөө жөнүндө Жобо го ылайык Кыргыз Республикасынын Тышкы иштер министрлиги берген аккредиттөө жөнүндө күбөлүктү көрсөткөндө Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан аккредиттелет.

14. Шайлоону даярдоону жана өткөрүүнү маалыматтык чагылдырууга катышкан чет өлкөлүк жалпыга маалымдоо каражаттарынын кабарчылары ушул Жобонун 1-пунктунда көрсөтүлгөн мыйзамдардын талаптарына ылайык аракеттенет.

15. Чет өлкөлүк жалпыга маалымдоо каражаттарынын кабарчылары Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык укуктарга жана милдеттерге ээ болот жана жоопкерчилик тартат. Чет өлкөлүк жалпыга маалымдоо каражаттарынын кабарчыларынын укуктук абалын чектөөлөр Кыргыз Республикасынын мыйзамдары менен белгиленет.

5. Аккредиттелген жалпыга маалымдоо каражаттарынын, интернет-басылмалардын жана алардын өкүлдөрүнүн милдеттери жана укуктары

16. Борбордук шайлоо комиссиясы аккредиттеген жалпыга маалымдоо каражаттары, интернет-басылмалар жана/же алардын өкүлдөрү (журналисттер)төмөнкүлөргө укуктуу:

• шайлоо алдындагы үгүткө катышууга;
• шайлоо комиссиясынын жыйналыштарына катышууга;
• оперативдүү билдирүүлөрдү өз редакцияларына берүү үчүн байланыш каражаттарын, аккредиттелген журналисттер үчүн атайын бөлүнгөн жерлерде орнотулган башка байланыш техникасын пайдаланууга;
• шайлоо комиссиясы кабыл алган чечимдер тууралуу маалымат алууга;
• шайлоо комиссиясынын имаратында фото-, видеого тартууну жүзөгө ашырууга;
• шайлоону даярдоонун жана өткөрүүнүн жүрүшү жөнүндө, анын ичинде атайын уюштурулган брифингдерде, жолугушууларда жана пресс-конференцияларда зарыл маалыматты алууга;
• жарыялоого арналган маалыматтык-маалымдама материалдар менен таанышууга;
• шайлоо комиссияларынын мүчөлөрү менен жолугушууларды, интервьюларды уюштурууда Борбордук шайлоо комиссиясынын көмөгүн пайдаланууга;
• маалыматтарды чогултууга, талдоого жана таратууга;
• мамлекеттик же болбосо башка корголуучу сырды камтыган маалыматтарды, ошондой эле жетүү чектелген маалыматтарды кошпогондо, документтерге, материалдарга жана маалыматтарга жетүүнү алууга;
• өзү кол коюу менен даярдалган билдирүүлөрдү жана материалдарды жалпыга маалымдоо каражаттары, интернет-басылмалар аркылуу таратууга, аларда өз пикирин айтууга;
• эгерде жалпыга маалымдоо каражаты ага берген тапшырма мыйзамды бузуу менен байланышкан болсо, андан баш тартууга;
• эгерде материал анын ынанымдарына карама-каршы келсе, аны түзүүдөн баш тарууга;
• авторлуктун сырын сактоого;
• өзү даярдаган, мазмуну, анын пикири боюнча, редакциялоо процессинде бурмаланган билдирүүгө же материалга кол койбоого же аларды басылмадан (эфирден), интернет-басылмадан алып салууну талап кылууга.

Коомдук маанилүү маалыматтарды жаап-жашыруу же бурмалоо, ишенимдүү билдирүү деп ушак-айыңдарды таратуу максатында журналисттин укуктарын пайдаланууга жол берилбейт.

17. Кесиптик ишти жүзөгө ашыруу учурунда жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын өкүлү (журналист) төмөнкүлөргө милдеттүү:

• Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын жана эл аралык келишимдердин талаптарын сактоого;
• даярдалып жаткан материалдардын жана билдирүүлөрдүн ишенимдүүлүгүн текшерүүгө, ошондой эле объективдүү маалыматтарды берүүгө;
• маалымат берген адамдардын алардын авторлугун көрсөтүү жөнүндө өтүнүчүн канааттандырууга;
• күнөөсүздүк презумпциясынын принциптерин сактоого;
• талапкерлердин, депутаттыкка талапкерлердин, шайлоо комиссияларынын мүчөлөрүнүн, шайлоо процессинин башка катышуучуларынын укуктарын жана эркиндиктерин, ар-намысын жана кадыр-баркын урматтоого;
• ошондой эле мыйзамдарда каралган башка милдеттерге.

18. Аккредиттелген жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын өкүлү (журналист) маалымат булагынын же автордун макулдугу болмоюнча аудио- и видео жазуучу түзүлүштөрдү пайдалана албайт.

19. Жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын өкүлүнүн (журналисттин) кесиптик укуктары, ар-намысы жана кадыр-баркы мыйзам менен корголот.

Мамлекеттик органдардын, жарандардын өз алдынча башкаруу органдарынын, коомдук бирикмелердин, ишканалардын, мекемелердин жана уюмдардын кызмат адамдары төмөнкүлөр үчүн жоопкерчилик тартат:

• цензураны жүзөгө ашыруу;
• журналисттин мыйзамдуу кесиптик ишине тоскоолдук кылуу;
• журналистке кысым көрсөтүү, анын кесиптик ишине кийлигишүү;
• журналисттин материалдарын жана зарыл техникалык каражаттарын мыйзамсыз алып коюу;
• журналистке ишенимсиз жана объективдүү эмес маалыматтарды берүү.

Журналисттин мыйзамдарда белгиленген укуктарын бузуу, анын ар-намысын жана кадыр-баркын маскаралоо, журналисттин кесиптик ишин жүзөгө ашырышына байланыштуу аны коркутуп-үркүтүү, зомбулук кылуу же анын өмүрүнө, ден соолугуна жана мүлкүнө кол салуу Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык жоопкерчиликке алып келет.

Журналист расмий билдирүүлөрдө камтылган маалыматты тараткандыгы үчүн жоопкерчилик тартпайт.

6. Аккредиттелген жалпыга маалымдоо каражаттарынын, интернет-басылмалардын жана алардын өкүлдөрүнүн жоопкерчилиги

20. Аккредиттелген жалпыга маалымдоо каражаттары, интернет-басылмалар жана/же алардын өкүлдөрү өз ишин Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык жүзөгө ашырат жана өздөрү даярдап жана таратып жаткан билдирүүлөрдүн жана материалдардын ишенимдүүлүгү үчүн жоопкерчилик тартат.

21. Аккредиттелген жалпыга маалымдоо каражаттары, интернет-басылмаларжана/же алардын өкүлдөрү төмөнкүлөргө милдеттүү:

• журналисттик этиканын жалпы таанылган нормаларын сактоого;
• шайлоо алдындагы үгүттү жүргүзүү учурунда шайлоо алдындагы үгүттү жүргүзүү эрежелерин сактоого, жалпыга маалымдоо каражаттарынын эркиндигин кыянаттык менен пайдаланууга жол бербөөгө;
• окурмандарга, телекөрүүчүлөргө жана радио угуучуларга шайлоо комиссияларынын иши жөнүндө объективдүү маалымдоого;
• маалымат таратууга өз укуктарын шайлоо комиссияларынын мүчөлөрүнүн ар-намысына жана кадыр-баркына шек келтирүү максатында пайдаланбоого;
• билип туруп жалган жана талапкерлердин, саясий партиялардын жана шайлоонун башка катышуучуларынын ар-намысына, кадыр-баркына жана ишкер аброюна зыян келтирүүчү маалыматтарга негизделген макалаларга жол бербөөгө. Ушундай макалаларга жол берген жалпыга маалымдоо каражаттары, интернет-басылмалар талапкердин, саясий партиянын талабы боюнча төгүндөөнү жарыялоого же чындыкка дал келбеген же аны бурмалаган макалага, жарыяларга же сүйлөнгөн сөзгө колдонуудагы мыйзамдарга ылайык түшүндүрмө берүүгө милдеттүү.

22. Жалпыга маалымдоо каражаты, интернет-басылма жана/же алардын өкүлдөрү Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын талаптарын бузган учурда Борбордук шайлоо комиссиясы жазуу жүзүндөгү эскертүүнү чыгарат, Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын талаптарын бир нече жолу бузган учурда жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын жана/же алардын өкүлдөрүнүн аккредитациясын кайра чакыртып алууга укуктуу.

(Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын 2017-жылдын 4-октябрындагы № 494 токтомунун редакциясына ылайык).

23. Жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын жана/же алардын өкүлдөрүнүн аккредитациясы төмөнкүдөй учурларда кайра чакыртып алынышы мүмкүн:

• жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын өкүлү редакциядан, интернет-басылмадан бошотулганда (мындай учурда редакция же интернет-басылма башка өкүлдү аккредиттөөгө укуктуу);
• жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын иши токтогондо же убактылуу токтотулганда;
• Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын жана ушул Жобонун талаптары бузулган учурда.

24. Борбордук шайлоо комиссиясы айрым жалпыга маалымдоо каражаттары, интернет-басылмалар Кыргыз Республикасынын мыйзамдарын жана ушул Жобонун талаптарын бир нече жолу бузган учурда алардын бардык өкүлдөрүнүн аккредитациясын кайра чакыртып алууга укуктуу.

(Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын 2017-жылдын 4-октябрындагы № 494 токтомунун редакциясына ылайык).

25. Жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын жана/же алардын өкүлдөрүнүн аккредитациясын кайра чакыртып алуу жөнүндө чечимди Борбордук шайлоо комиссиясы кабыл алат. Чечим жүйөлүү болууга, Кыргыз Республикасынын колдонуудагы мыйзамдарына шилтемелерди камтууга тийиш.