Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча

борбордук комиссиясынын

2020-жылдын 26-июнундагы

№ 118 токтому менен бекитилген

Жергиликтүү кеңештердин депутаттарын шайлоону өткөрүүдө жалпыга маалымдоо каражаттарын жана интернет-басылмаларды аккредитациялоо жөнүндө
ЖОБО

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43, 2021-жылдын 15-февралындагы токтомдорунун редакциялырына ылайык)

1. Жалпы жоболор

1.1. Жергиликтүү кеңештердин депутаттарын шайлоону өткөрүүдө жалпыга маалымдоо каражаттарын жана интернет-басылмаларды аккредитациялоо жөнүндө" ушул Жобо (мындан ары - Жобо) жергиликтүү кеңештердин депутаттарын шайлоону даярдоо жана өткөрүү мезгилинде жалпыга маалымдоо каражаттарын жана интернет-басылмаларды аккредитациялоонун тартибин жана шарттарын жөнгө салат. Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан аккредитацияланбаган жалпыга маалымдоо каражаттары жана интернет-басылмалар шайлоону маалыматтык камсыз кылууга расмий маалыматтарды жана шайлоо алдындагы үгүттөөнүн белгилери камтылбаган маалыматтык (жаңылыктар) кабарларды чагылдыруу аркылуу гана катышууга укуктуу.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

1.2. Бул Жобонун максаты эркин шайлоону даярдоо жана өткөрүү учурунда демократиялык негиздерди эл аралык шайлоо стандарттарына жана Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык чыңдоо, шайлоо системасына жана шайлоо институтуна карата коомдук ишенимди арттыруу, шайлоочулардын жана шайлоонун башка катышуучуларынын маалыматтык кепилдиктерин камсыз кылуу болуп саналат.

1.3. Бул Жобо Кыргыз Республикасынын Конституциясынын, "Кыргыз Республикасынын шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча шайлоо комиссиялары жөнүндө", "Жергиликтүү кеңештердин депутаттарын шайлоо жөнүндө", "Журналисттин кесиптик ишин коргоо жөнүндө", "Массалык маалымат каражаттары жөнүндө", "Маалыматка жеткиликтүүлүктүн кепилдиктери жана эркиндиги жөнүндө", "Тынч чогулуштар жөнүндө" Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын, башка мыйзамдардын жана ченемдик укуктук актылардын, Кыргыз Республикасынын Шайлоо жана референдум өткөрүү боюнча борбордук комиссиясынын (мындан ары - Борбордук шайлоо комиссиясы) токтомдорунун жана чечимдеринин талаптарына ылайык иштелип чыкты.

2. Жалпыга маалымдоо каражаттарын жана интернет-басылмаларды аккредитациялоонун шарттары жана тартиби

2.1. Шайлоону дайындоодо, бирок шайлоону дайындоо жөнүндө чечим расмий жарыялангандан кийин 10 календардык күндөн кечиктирбестен шайлоо алдындагы үгүткө катышууга ниетин билдирген телерадио берүү уюмдары, мезгилдүү басылмалардын редакциялары интернет-басылмалардын ээлери эфир убактысын, басма аянтты берүү үчүн акынын өлчөмү жана башка шарттары жөнүндө маалыматтарды жарыялоого жана бул маалыматтарды Борбордук шайлоо комиссиясына берүүгө тийиш.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

2.2. Шайлоо алдындагы үгүткө катышууга ниетин билдирген жалпыга маалымдоо каражаттары жана интернет-басылмалар ушул Жобонун 2.1.-пунктунда белгиленген мөөнөттө төмөнкүдөй документтерди берүүгө тийиш:

- шайлоо алдындагы үгүткө катышууга даярдыгы жөнүндө билдирүүнү, анда жалпыга маалымдоо каражатынын же интернет-басылмасынын жетекчисинин ФААсын, координаттарын жана байланыш маалыматтарын, өздөрүнүн өкүлдөрүнүн тизмесин көрсөтүүсү зарыл;

- жалпыга маалымдоо каражатын Кыргыз Республикасынын Юстиция министрлигинде каттоо жөнүндө күбөлүктүн көчүрмөсүн;

- юридикалык жактын мамлекеттик каттоо (кайра каттоо) жөнүндө күбөлүгүнүн же жеке ишкердин мамлекеттик каттоо жөнүндө күбөлүгүнүн (интернет-басылмалар үчүн) көчүрмөсүн;

- уставдын көчүрмөсүн (эгерде бар болсо);

- маалымат жана массалык коммуникация чѳйрѳсүндѳгү ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан берилген иш жүргүзүүгѳ уруксат берген документтердин кѳчүрмѳсүн;

- эфир убактысын, басма аянтчасын жана интернет-басылмаларына жарыялоо укугун бергендиги үчүн наркы төлөөнүн өлчөмү жана башка шарттар жөнүндө күбөлөндүрүлгөн маалыматтар. Мында эфир убактысын, басма аянтчасын жана интернет-басылмаларына жарыялоо укугун бергендиги үчүн наркы шайлоону дайындаган күнгө чейинки 6 ай мурда алынып жүргөн нарктан ашпоосу керек.

Жалпыга маалымдоо каражаты ошондой эле жалпыга маалымдоо каражатынын өкүлдөрүнүн тизмесин жана электрондук варианттагы арызда камтылган башка маалыматты Борбордук шайлоо комиссиясынын электрондук почтасына жөнөтөт.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43, 2021-жылдын 15-февралындагы № 41 токтомдорунун редакцияларына ылайык)

2.3. Аккредитацияга карата коюлуучу талаптарга жооп бербеген же зарыл документтери жок берилген кабарлама карап чыгууга кабыл алынбайт.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

2.3-1. Жалпыга маалымдоо каражаттары жана интернет-басылмалар тарабынан берилген документтерде дал келбөөчүлүктөр табылганда, шайлоо комиссиясы документтер алынгандан кийин 24 сааттын ичинде жалпыга маалымдоо каражаттарына жана интернет-басылмаларга ошол дал келбөөчүлүктөр жөнүндө кабарлайт. Жалпыга маалымдоо каражаттары жана интернет-басылмалар кабарлама алынган учурдан тартып 48 сааттын ичинде зарыл өзгөртүү киргизүүгө жана оңдолгон документтерди шайлоо комиссиясына берүүгө укуктуу.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

2.4. Белгиленген мөөнөттөрдөн кийин көрсөтүлгөн маалыматтарды жарыялаган жалпыга маалымдоо каражаттары жана интернет-басылмалар Борбордук шайлоо комиссиясында аккредитациялоого киргизилбейт.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

2.5. Аккредитациялоо үчүн жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылмалардын жана/же алардын өкүлдөрүнүн санына чектөө коюлбайт.

Шайлоо комиссиясы өткөрүп жаткан бир иш-чарага бир жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын өкүлдөрүнүн саны аларды шайлоо комиссияларынын жыйналыштары жана башка иш-чараларды жүргүзүлүп жаткан жайларга жайгаштыруунун реалдуу мүмкүнчүлүктөрүн эске алуу менен аныкталат жана жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын ар биринен эки адамдан ашпайт.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

3. Жалпыга маалымдоо каражаттарын жана интернет-басылмаларды аккредитациялоону уюштуруу

3.1. Борбордук шайлоо комиссиясы жалпыга маалымдоо каражаттарын жана интернет-басылмаларды аккредитациялоону уюштуруунун алкагында:

- жалпыга маалымдоо каражаттарын, интернет-басылмаларды аккредитациялоонун мөөнөттөрү жана эрежелери жөнүндө жалпыга маалымдоо каражаттарына, интернет-басылмаларга өз учурунда кабарлайт жана маалымдайт;

- жалпыга маалымдоо каражаттарына, интернет-басылмаларга шайлоо мыйзамдары жана жалпыга маалымдоо каражаттарын, интернет-басылмаларды аккредитациялоону жүргүзүү эрежелери боюнча маалыматтык жана консультациялык жардам көрсөтөт;

- жалпыга маалымдоо каражаттарынан, интернет-басылмалардан келип түшкөн документтерди кабыл алат жана каттайт.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

3.2. Жалпыга маалымдоо каражаттарын, интернет-басылмаларды жана/же алардын өкүлдөрүн аккредитациялоо жөнүндө чечимди Борбордук шайлоо комиссиясы аккредитациялооо үчүн зарыл болгон документтерди берүү мөөнөтү аяктагандан кийин беш календардык күндөн кечиктирбестен кабыл алат.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

3.3. Жалпыга маалымдоо каражаттарын, интернет-басылмаларды жана/же алардын өкүлдөрүн аккредитациялоо жөнүндө чечимди кабыл алгандан кийин Борбордук шайлоо комиссиясы аккредитацияланган жалпыга маалымдоо каражаттарынын, интернет-басылмалардын жана/же алардын өкүлдөрүнүн тизмесин түзөт жана аны Борбордук шайлоо комиссиясынын расмий сайтына жайгаштырат.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

3.4. Шайлоо комиссиялары шайлоону даярдоонун жана өткөрүүнүн жүрүшү жөнүндө жалпыга маалымдоо каражаттарынын, интернет-басылмалары аккредитацияланган өкүлдөрүнө ар тараптан жана объективдүү маалымдоо үчүн шарттарды түзүүнүн алкагында:

- жалпыга маалымдоо каражаттарына, интернет-басылмаларына шайлоо комиссияларынын жыйналыштарын өткөрүү датасы жана убактысы жөнүндө кабарлайт;

- шайлоо комиссияларынын жыйналыштарына жалпыга маалымдоо каражаттарынын, интернет-басылмалардын өкүлдөрүн киргизүүнү камсыз кылат;

- суроо-талап боюнча шайлоо комиссияларынын протоколдорун жана аларга тиркелген документтердин көчүрмөсүн берет;

- жалпыга маалымдоо каражаттарынын, интернет-басылмалардын аккредитацияланган өкүлдөрүнө, байланыштын техникалык каражаттарын пайдалануу менен өз редакцияларына оперативдүү маалыматтарды бериши үчүн атайын орундарды берет;

- суроо-талап боюнча шайлоо комиссиялары кабыл алган чечимдерге тиешелүү маалыматты берет;

- шайлоого даярдык көрүү мезгилинде жана шайлоо күнүндө фото жана видео тартууга шарттарды түзөт жана тартибин аныктайт;

- маалыматтарды таратуу үчүн атайын брифингдерди, жолугушууларды, пресс-конференцияларды, интервьюну жана башка иш-чараларды уюштурат;

- суроо-талап боюнча жарыяланган маалыматтык материалдар менен тааныштырат;

- жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын суроо-талабы боюнча маалыматтык-маалымдама материалдары менен тааныштырат.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

4. Шайлоонун өткөрүү мезгилинде чет өлкөлүк жалпыга маалымдоо каражаттарынын кабарчыларынын ишинин тартиби

4.1. Шайлоону даярдоонун жана өткөрүүнүн жүрүшүн чагылдыруу үчүн чет өлкөлүк жалпыга маалымдоо каражаттарынын кабарчылары Борбордук шайлоо комиссиясы тарабынан берилген арызга ылайык жана Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2000-жылдын 19-апрелиндеги № 215 токтому менен бекитилген Кыргыз Республикасынын аймагында чет мамлекеттердин ЖМКларынын кабарчыларын аккредитациялоо жөнүндө жобого ылайык Кыргыз Республикасынын Тышкы иштер министрлиги берген аккредитациялоо жөнүндө күбөлүктү көрсөткөн учурда аккредитацияланат.

4.2. Шайлоону даярдоону жана өткөрүүнү маалыматтык чагылдырууга катышкан чет өлкөлүк жалпыга маалымдоо каражаттарынын кабарчылары ушул Жобонун 1.3 пункттарында көрсөтүлгөн мыйзам талаптарына ылайык аракеттенет.

4.3. Чет өлкөлүк жалпыга маалымдоо каражаттарынын кабарчыларына Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык укуктар менен милдеттер берилет жана жоопкерчилик тартат. Чет өлкөлүк жалпыга маалымдоо каражаттарынын кабарчыларынын укуктук абалын чектөө Кыргыз Республикасынын мыйзамдары менен белгиленет.

5. Аккредитацияланган жалпыга маалымдоо каражаттарынын, интернет-басылмалардын укуктары

5.1. Аккредитацияланган жалпыга маалымдоо каражаттары, интернет-басылмалар жана/же алардын өкүлдөрү төмөнкүлөргө укуктуу:

- шайлоо алдындагы үгүт жүргүзүүгө катышууга;

- шайлоо комиссиясынын жыйналыштарына катышууга;

- өз редакцияларына оперативдүү маалыматтарды берүү үчүн байланыш каражаттарын, аккредиттелген журналисттер үчүн атайын бөлүнгөн жерлерде орнотулган башка байланыш техникасын пайдаланууга;

- шайлоо комиссиясы кабыл алган чечимдерге тиешелүү маалымат алууга;

- шайлоо комиссиясынын имаратында видео жана фото тартууларды жүргүзүүгө;

- шайлоо комиссиясында, анын ичинде атайын уюштурулган брифингдерде, жолугушууларда жана пресс-конференцияларда зарыл маалыматтарды алууга;

- жарыялоого арналган маалыматтык материалдар менен таанышууга;

- шайлоо комиссияларынын мүчөлөрү менен жолугушууларды, интервьюларды уюштурууда Борбордук шайлоо комиссиясынын көмөгүн пайдаланууга;

- маалыматтарды чогултууга, талдоого жана таратууга;

- мамлекеттик органдарда, жарандардын жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарында, коомдук бирикмелерде, ишканаларда, мекемелерде жана уюмдарда коомдук маанилүү маалыматты суратууга жана алууга;

- мамлекеттик же башка кайтарылуучу сырды камтыган, ошондой эле жеткиликтүүлүгү чектелүү маалыматтарды кошпогондогу документтерге, материалдарга жана маалыматка жеткиликтүүлүктү алууга;

- өзүнүн кол коюусу же псевдоним менен даярдалган билдирүүлөрдү жана материалдарды жалпыга маалымдоо каражаттары, интернет-басылмалар аркылуу таратууга, аларда өз пикирин билдирүүгө;

- эгерде бул мыйзамды бузуу менен байланыштуу болсо, жалпыга маалымдоо каражаттары өзүнө берген тапшырмадан баш тартууга;

- эгерде бул анын ынанымдарына карама-каршы келсе аталгандан баш тартууга;

- автордук сырын сактоого;

- мазмуну анын пикири боюнча редакциялоо процессинде бурмаланган, өзү даярдаган билдирүүгө же материалга кол койбоого же аларды басмадан (эфирден), интернет-басылмадан алып салууну талап кылууга.

(КР Борборшайлоокомунун 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

5.2. Коомдук маанилүү маалыматтарды жашыруу же бурмалоо, ишенимдүү маалымат деген түр менен ушактарды таратуу максатында журналисттин укуктарын пайдаланууга жол берилбейт.

5.3. Кесиптик ишин жүзөгө ашырууда жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын өкүлү төмөнкүлөргө милдеттүү:

- Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын жана эл аралык келишимдеринин талаптарын сактоого;

- даярдалып жаткан материалдардын жана билдирүүлөрдүн ишенимдүүлүгүн текшерүүгө, ошондой эле объективдүү маалыматты берүүгө;

- маалымат берген адамдардын алардын авторлугун көрсөтүү жөнүндө өтүнүчтөрүн канааттандырууга;

- күнөөсүздүк презумпциясынын принцибин карманууга;

- депутаттыкка талапкердин, шайлоо комиссияларынын мүчөлөрүнүн, шайлоо процессинин башка катышуучуларынын укуктарын жана эркиндиктерин, ар-намысын жана кадыр-баркын урматтоого;

- ошондой эле мыйзамда каралган башка милдеттерди аткарууга.

(КР Борборшайлоокомунун 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

5.4. Жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын өкүлү (журналист) кесиптик маалыматты жеке максаттарга пайдаланууга, жеке жактын өз турмушу жөнүндө фактыларды жарыялоого, ошондой эле маалыматтын булагынын же автордун макулдугу болмоюнча аудио жана видео жазуучу түзүлүштөрдү пайдаланууга укуксуз.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

5.5. Жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын өкүлүнүн (журналисттин) кесиптик укуктары, ар-намысы жана кадыр-баркы мыйзам менен корголот.

Мамлекеттик органдардын, жарандардын өз алдынча башкаруу органдарынын, коомдук бирикмелердин, ишканалардын, мекемелердин жана уюмдардын кызмат адамдары төмөнкүлөр үчүн жоопкерчилик тартат:

- цензураны жүзөгө ашыргандыгына;

- журналисттин мыйзамдуу кесиптик ишине тоскоолдук кылуусуна;

- аккредитациялоодон негизсиз баш тартуу же аккредитацияны негизсиз токтотуусуна;

- журналистке басым көрсөтүү, анын кесиптик ишине кийлигишүүсүнө;

- журналисттин материалдарын жана зарыл техникалык каражаттарын мыйзамсыз алып коюусуна;

- журналистке ишенимсиз жана объективдүү эмес маалымат берүүсүнө.

Журналисттин Мыйзам тарабынан белгиленген укуктарын бузуу, анын ар-намысын жана кадыр-баркын мазактоо, ал тарабынан кесиптик ишин жүзөгө ашырууга байланыштуу журналисттин өмүрүнө, ден соолугуна жана мүлкүнө коркунуч келтирүү, күч колдонуу же кол салуу Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык жоопкерчиликке алып келет.

Журналист расмий билдирүүлөрдө камтылган маалыматты жайылтуу үчүн жоопкерчилик тартпайт.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

6. Аккредитацияланган жалпыга маалымдоо каражаттарынын, интернет-басылмалардын жоопкерчилиги

6.1. Аккредитацияланган жалпыга маалымдоо каражаттары, интернет-басылмалар жана/же алардын өкүлдөрү өз ишин Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык жүзөгө ашырат.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

6.2. Аккредитацияланган жалпыга маалымдоо каражаттары, интернет-басылмалар жана/же алардын өкүлдөрү төмөнкүлөргө милдеттүү:

- журналисттик этиканын жалпы таанылган ченемдерин сактоого;

- шайлоо алдындагы үгүттү жүргүзүүдө жалпыга маалымдоо каражаттарынын эркиндигин кыянаттык менен пайдаланбоого;

- окурмандарга, теле көрүүчүлөргө жана радио угуучуларга шайлоо комиссияларынын иши жөнүндө объективдүү маалымдоого;

- шайлоо комиссияларынын мүчөлөрүнүн ар-намысына жана кадыр-баркына шек келтирүү максатында маалыматтарды таратууга өз укуктарын пайдаланбоого;

- билип туруп жалган маалыматтарга негизделген жана талапкерлердин тизмесине киргизилген талапкерлердин, саясий партиялардын жана шайлоонун башка катышуучуларынын ар-намысына, кадыр-баркына же иштиктүү аброюна зыян келтирген маалыматтарды жарыялоого жол бербөөгө. Мындай макалаларга жол берген жалпыга маалымдоо каражаттары, интернет-басылмалар талапкердин, саясий партиянын талабы боюнча төгүндөөнү жарыялоого же чындыкка дал келбеген же болбосо колдонуудагы мыйзамдарга ылайык аны бурмалаган макалага же сүйлөнгөн сөзгө түшүндүрмөлөрдү берүүгө милдеттүү.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

6.3. Жалпыга маалымдоо каражаттары, интернет-басылма жана/же алардын өкүлдөрү Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын талаптарын бузган учурда Борбордук шайлоо комиссиясы жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын жана/же алардын өкүлдөрүнүн аккредитациясын кайра чакыртып алууга укуктуу.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

6.4. Жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын жана/же анын өкүлүнүн аккредитациясы төмөнкүдөй учурда кайра чакыртылып алынышы мүмкүн:

- жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын өкүлү редакциядан, интернет-басылмадан бошотулганда (мындай учурда редакция же интернет-басылма башка өкүлдү аккредиттөөгө укуктуу);

- жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын ишин токтоткондо же убактылуу токтоткондо;

- Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын же ушул Жобонун талаптарын бузган учурда.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

6.5. Борбордук шайлоо комиссиясы айрым жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылмалардын бардык өкүлдөрүнүн аккредитациясын алар Кыргыз Республикасынын мыйзамдарын же ушул Жобонун талаптарын бузган учурда чакыртып алууга укуктуу.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)

6.6. Жалпыга маалымдоо каражатынын, интернет-басылманын жана/же алардын өкүлдөрүнүн аккредитациясын кайра чакыртып алуу жөнүндө чечимди Борбордук шайлоо комиссиясы кабыл алат. Чечим жүйөлүү, жазуу жүзүндө толтурулушу керек, Кыргыз Республикасынын колдонуудагы мыйзамдарына шилтемелерди камтууга тийиш.

(КР БШКнын 2020-жылдын 11-февралындагы № 43 токтомунун редакциясына ылайык)