БШКда талапкерлердин жана саясий партиялардын шайлоо фонддорунун айкындуулугунун автоматташтырылган тутуму иштей баштады
15 ноября 2021
БШКнын көзөмөлдөө-текшерүү тобу (ККТ) шайлоо процессинин каржылык айкындуулугу боюнча чаралар Планынын алкагында талапкерлердин жана саясий партиялардын шайлоо фонддорунун айкындуулугунун автоматташтырылган тутуму – “Финансылык ачык-айкындуулук” (ФА АМТ) иштелип чыгып, пайдаланууга киргизилгендигин билдирет.
Мыйзам ченемдерине ылайык талапкерлердин жана саясий партиялар шайлоо алдындагы өнөктүктү каржылоо үчүн өздөрүнүн шайлоо фонддорун түзөт. Шайлоо фонддорунун каражаттары төмөнкүлөрдүн эсебинен түзүлүп, банк мекемелеринин атайын эсептерине эсепке киргизилет:
- талапкердин, саясий партиянын өз каражаттарынан;
- атын атабай (анонимдүү) кайрымдуулук берүүнү кошпогондо, жарандардын жана укуктук жактардын ыктыярдуу кайрымдуулук берүүлөрүнөн.
Шайлоо фонддорунун каражаттары шайлоо өнөктүгүн өткөрүүгө байланышкан чыгымдарды жабуу үчүн гана пайдаланылышы мүмкүн. Иштерди (кызмат көрсөтүүлөрдү) аткаруу (берүү) үчүн талапкердин, саясий партиянын жана жеке, укуктук жактардын ортосундагы эсептешүүлөр келишимдик негизде накталай эмес тартипте гана жүзөгө ашырылат.
БШК тарабынан киргизилген шайлоо процессинин каржылык айкындуулугунун стандартынын маңызы “Финансылык ачык-айкындуулук” (ФА АМТ) автоматташтырылган маалымат тутуму аркылуу талапкерлердин, саясий партиялардын шайлоо фонддорунун акча каражаттарынын келип түшүү жана чыгымдалышы тууралуу так, толук маалыматтарды төмөнкү форматта БШКнын сайтына чыгарып, көрсөтүү болуп саналат:
- атайын эсепке качан, кимден, канча акча каражаты түштү;
- кайсы товар, кызмат көрсөткөндүк үчүн качан, кимге жана канча сарпталды.
«Түндүк» электрондук ведомстволор аралык өз ара аракеттешүү тутуму аркылуу банк мекемелеринен алынган маалыматтар БШКнын сайтындагы «Талапкер /Шайлоо фонду» бетте автоматтык түрдө көрсөтүлүп турат.
Маалымат жеке маалыматтар жана банк сыры тууралуу мыйзамдардын талаптары эске алынуу менен жарыяланат (б.а. каражаттарды төгүүчүнүн маалыматтарды ачык жарыялоого макулдугу менен) жарыяланат.
БШКны көзөмөлдөө-текшерүү тобу (ККТ) өз ыйгарым укуктарынын алкагында банк мекемелеринен алынган маалыматтарды контролдойт жана талдоого алат.
Төмөнкүлөр ККТ контролунун предмети болуп саналат:
- талапкерлердин, саясий партиялардын шайлоо фонддоруна акча каражаттарын төгүүчү субъектилер (уруксат берилген жана тыюу салынган);
- ар бир субъектиден каражат түшүү жана сарптоо суммаларынын чектери (себеби ар бир объект боюнча уруксат берилген субъектилердин так чектери бар);
- каржы операцияларын жүргүзүү мөөнөттөрү.
Төлөмдөрдүн коддору болгондугуна, төлөмдөрдүн эмнеге багытталганын баяндоого, иденттелбеген субъектилерден атын атабай (анонимдүү) кайрымдуулук берүүнү жокко чыгарууга баардык транзакциялар текшерилүүгө тийиш.
БШК ФА АМТнын мүмкүнчүлүктөрү акча каражаттарын жөнөткөн жана алган ар бир жакты иденттөөгө мүмкүнчүлүк түзөт.
КТТ жүргүзгөн талдоонун натыйжасында бүгүнкүгө карата төмөнкүлөр боюнча бузуулар катталды: талапкерлердин өз каражаттары катары кайрымдуулук берүүлөрүнөн жана жеке, укуктук жактардын ыктыярдуу кайрымдуулук берүүлөрүнөн түшүүлөрдүн чектен ашып кетүүсү, “төлөмдүн багыты” талаасын толук толтурдоо, ГКПО төлөмүн кодунун жоктугу боюнча бузуулар ж.б.
Бул мүчүлүштүктөрдү четтетүү үчүн талапкерлер жана саясий партиялар менен шайлоо фонддорун түзүү жана акча каражаттарынын сарптоо эрежелери, жеке, укуктук жактар менен келишимдик негизде эсептешүүлөр, төлөм тапшырууларын толтуруу эрежелери боюнча маалыматтык-түшүндүрүү иштери жүргүзүлүүдө, төлөм коддорун колдонуу боюнча кеңеш берилүүдө.
КР БШКны көзөмөлдөө-текшерүү тобу